اسب‌ها نیز همانند حیوانات دیگر ممکن است دچار بیماری‌های ویروسی شوند. داشتن اطلاعات از بیماری های ویروسی اسب و نحوهٔ درمان و پیشگیری و رعایت نکات بهداشتی می‌توانند در سلامت اسب‌ها مؤثر باشند. هر چند هنگامی‌که اسب بیمار است، ضروری‌ترین کار مراجعه به دامپزشک است. در این مقاله سعی کردیم اطلاعاتی جامع از چند ویروسی که اسب‌ها را بیشتر درگیر می‌کنند، در اختیار شما بگذاریم.
البته قبل از آن پیشنهاد می‌کنیم با مطالعه‌ی مطلب زیر تمامی بیماری‌هایی که ممکن است اسب شما را تهدید کند، آشنا شوید:
آنچه در ادامه می‌خوانید
آنفولانزای اسب
از مشهورترین بیماری های ویروسی اسب می‌توان به آنفولانزا اشاره کرد. آنفولانزای اسب یک ویروس تنفسی بسیار مسری است که می‌تواند اسب‌ها را برای هفته‌ها از کار کردن بیندازد و می‌تواند باعث عفونت‌های ثانوی جدی شود. با ما همراه باشید تا بیاموزید چگونه از اسب‌ها در برابر این ویروس محافظت کنید.
تصور کنید سوارکاری بعد از طلوع خورشید به اسطبل خود سر می‌زند تا به اسبی که با آن در مسابقه شرکت کرده، غذا بدهد که متوجه می‌شود اسب سرفه می‌کند و آبریزش بینی دارد. او متوجه می‌شود اسب بی‌حال است.غدد لنفاوی بزرگ شده است و اسب نمی‌خواهد حرکت کند. سوارکار دماسنج را می‌آورد و تب اسب را اندازه می‌گیرد و متوجه می‌شود که حرارت بدن اسب بیشتر از 37 درجهٔ سانتی‌گراد است. او با دامپزشک تماس می‌گیرد. دامپزشک می‌آید و اسب را معاینه می‌کند و به سوارکار می‌گوید که اسب احتمالاً به آنفولانزا مبتلا شده است که یک بیماری تنفسی مسری است و به این معنی است که اسب دیگر نمی‌تواند در مسابقات شرکت کند. در واقع دامپزشک به او می‌گوید که تا زمانی که اسب تب دارد باید استراحت کند تا به قلب اسب آسیبی وارد نشود.
علائم
علائم آنفولانزا در اسب‌ها عبارت‌اند از:
- بی‌حالی
- بی‌اشتهایی
- سرفه
- آبریزش بینی
- بزرگی غدد لنفاوی
- تب بالای 39 درجهٔ سانتی‌گراد
تشخیص و درمان
دامپزشک بر اساس تشخص خود به سوارکار چند نکتهٔ مراقبتی را می‌گوید، چراگاه یا آخور تمیز با تهویهٔ خوب برای اسب فراهم کند تا اسب در آن استراحت کند. (در واقع باید مکانی باشد که عاری از گرد و غبار است تا وضعیت دستگاه تنفس اسب بدتر نشود.) به اسب آب و یونجهٔ فراوان بدهد (هرچند اسب تا چندین روز علاقه‌ای به خوردن غذا نخواهد داشت.) دامپزشک برای اسب داروی نامین تجویز می‌کند تا تب اسب را پایین بیاورد و اشتهایش را کمی بهتر کند. (توجه داشته باشید که دارو فقط با تجویز و تشخیص دامپزشک مصرف شود.) در واقع آنفولانزای اسب‌ها همانند آنفولانزای انسانی است و درمان آن نیاز به استراحت و زمان دارد. مگر اینکه عفونت باکتریایی ثانویه ایجاد شود که در این صورت دامپزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
آنفولانزای اسب می‌تواند اسب و سوارکار را تا چند هفته از مسابقات دور کند تا زمانی که بالاخره بافت تنفسی آسیب‌دیده بهبود یابد. این بیماری در واقع یک بیماری ویروسی است. در واقع ویروس با انتقال از سلول به سلولی دیگر سعی می‌کند تا سلول‌های بدن میزبان را تصاحب کند.
نظر دامپزشک معروف در مورد آنفولانزا اسب
آنفولانزای اسب بعد از ویروس هرپس 4، دومین ویروس رایج در اسب‌ها است. مقدار درگیری یک اسب با این ویروس به جمعیت و تعداد اسب‌ها بستگی دارد. اسب‌هایی که در حیاط خلوت نگهداری می‌شوند احتمال درگیر شدنشان با ویروس بسیار کمتر خواهد بود، زیرا تماس آن‌ها با دیگر اسب‌ها محدود است؛ اما در اسب‌هایی که فعال و تحت استرس هستند و به طور منظم با جمعیت‌های بزرگ و واکسینه نشدهٔ اسب در تماس هستند، احتمال ابتلا بیشتر است. اسب‌های جوان و بزرگ‌تر بیشتر مستعد ابتلا به ویروس هستند.
آنفولانزای اسب عمدتاً از طریق سرفه و قطرات تنفسی گسترش می‌یابد. خوشبختانه میزان مرگ و میر به دلیل آنفولانزا بسیار کم است، اما عوارض بعدی مانند عفونت باکتریایی ثانویه که منجر به ذات‌الریه می‌شود، می‌تواند خطرناک باشد. دامپزشکان با استفاده از خون و احتمالاً اشعهٔ ایکس و سونوگرافی این عفونت ثانویه را تشخیص می‌دهند؛ و در صورت لزوم آن را با آنتی‌بیوتیک درمان می‌کنند.
پیشگیری
همانطور که گفته شد یکی از بیماری های ویروسی اسب آنفولانزا است. جهت پیشگیری از این بیماری چه در خانه باشید چه در جاده یا در یک مکان عمومی شما می‌توانید از این روش‌ها برای حفظ بهداشت اسب استفاده کنید.
- تمام اسب‌هایی که به مجموعه اسب شما اضافه می‌شوند را برای 28 روز قرنطینه کنید.
- فقط از وسایل اسب خودتان برای خوراک، آب، نظافت و سایر مراقبت‌ها استفاده کنید.
- وسایلی را که احتمال دارد اسب‌های آلوده از آن‌ها استفاده کرده باشند را تمیز کنید.
- دست‌ها و لباس‌هایتان را که ممکن است در معرض ویروس بوده باشند، تمیز کنید.
- اگر اسب شما علائم آنفولانزا دارد با دامپزشک تماس بگیرید.
- مطمئن شوید مربیان، دامداران و دامپزشکان بهداشت پیشگیرانه را رعایت می‌کنند.
واکسن آنفولانزا
آیا واکسیناسیون تضمین می‌کند که اسب شما به این بیماری مبتلا نشود؟ دکتر پوسترلا می‌گوید: خیر. وی تأکید می‌کند که تمام واکسن‌ها برای کمک به سیستم دفاعی استفاده می‌شوند و نه برای پیشگیری. در واقع واکسن‌ها ابزاری برای به حداقل رساندن عفونت هستند. واکسینه نکردن اسب باعث می‌شود که در صورت برخورد اسب با ویروس آنفولانزا احتمال ابتلایش افزایش یابد. در میان اسب‌های واکسینه شده، اسب‌هایی که قبلاً در معرض ویروس قرار نگرفته باشند احتمال ابتلا به ویروس بیشتر است. گاهی اوقات به دلیل جهش ویروس تأثیر واکسن‌ها کم می‌شود به همین دلیل دامپزشکان باید واکسن‌ها را به‌روز کنند. دکتر پوسترلا مزیت واکسن‌ها را این‌گونه شرح می‌دهد:
- اسب‌های آلوده به طور جدی بیمار نخواهند شد.
- ویروس‌ها تکثیر نمی‌شوند و خطر انتقال بیماری کاهش می‌یابد.
آیا ممکن است که صاحبان اسب از اسب خود آنفولانزا بگیرند؟
دانشمندان هیچ موردی بر این موضوع را تأیید نکرده‌اند. در سال 2004 ویروس آنفولانزای اسبی H3N8 به سگ‌ها منتقل شد که اتفاقی بسیار نادر بود. در مطالعات اخیر محققان دریافتند که این ویروس می‌تواند گربه‌ها را آلوده کند، در حالی که برای انسان‌ها ریسک بسیار پایینی وجود دارد زیرا زمانی که انسان‌ها در معرض یک اسب آلوده می‌گیرند، بدنشان به‌سرعت آنتی‌بادی مخصوص را می‌سازد و تاکنون هیچ انسانی از طریق اسب‌ها به این بیماری مبتلا نشده است. تأثیر عمدهٔ آنفولانزا بر روی اقتصاد صنعت اسب‌داری است. به دلیل قرنطینهٔ اسب، آموزش و مسابقات تعطیل می‌شود. هزینه‌های دامپزشکی شامل تشخیص، مراقبت، احتمال عفونت ثانویه نیز به هزینه‌ها اضافه می‌شود. در حالی که هزینهٔ واکسن پایین‌تر از هزینهٔ موارد قبل است.
با مطالعه مطلب زیر می‌توانید بیماری‌های مشترک بین اسب و انسان را بشناسید:
هرپس ویروس اسبی
یکی دیگر از بیماری های ویروسی اسب هرپس ویروس نام دارد. هرپس ویروس انواع مختلفی دارد که علائم تقریباً متفاوتی با یکدیگر دارند. در ادامه اطلاعاتی از چند نوع این ویروس در اختیار شما قرار می‌دهیم.
هرپس ویروس نوع شمارهٔ یک (EHV1)
ویروس نوع یک هرپس که از بیماری های ویروسی اسب به شمار می‌رود و به چند شکل می‌تواند به‌روز کند. به شکل یک بیماری تنفسی که بیشتر اسب‌های جوان را درگیر می‌کند و یا به شکل سقط جنین در اسب‌های ماده. هرپس ویروس می‌تواند برای مدت زمانی نهفته در بدن اسب باقی بماند. این به این معنی است که ویروس می‌تواند مدت زمانی را در بدن اسب باشد و در هر زمانی می‌تواند به شکل یک عفونت ویروسی فعال به‌روز کند. این ویروس فقط بر روی اسب‌ها تأثیر می‌گذارد و خطری برای سلامتی انسان‌ها و یا سایر حیوانات ندارد. شکل دیگر این نوع ویروس علائم عصبی دارد که شیوع کمی دارد. اگرچه در سال 2003 در اوهایو به گونه‌ای شیوع پیدا کرد که علائم عصبی همراه با علائم تنفسی بود و این ویران‌کننده‌ترین شیوع تا به اکنون بوده است.
علائم
دوره‌های نهفتگی این ویروس از یک روز تا حداکثر 10 روز است. علائم به طور معمول در هفتهٔ اول پدیدار می‌شود. در ابتدا ممکن است که اسب‌ها تب بالای 40 درجه داشته باشند. در بعضی از اسب‌ها آبریزش بینی، افسردگی، بی‌اشتهایی به‌روز پیدا می‌کند. هم‌چنین ممکن است علائم عصبی نیز پدیدار شود. ممکن است ضعف کنند و بی‌حال شوند و در اجابت مزاج دچار مشکل شوند.
هم‌چنین ممکن است که در ادرار کردن نیز دچار مشکل شوند و اگر این مشکل فوراً با کاتریزاسیون مثانه درمان نشود امکان دارد که این مشکل دائمی شود. بعضی از اسب‌ها ممکن است که کاملاً زمین‌گیر شوند. در این صورت رسیدگی به اسب مشکل‌تر می‌شود و ممکن است که صاحبان اسب‌ها را به حال خود رها کنند.
تشخیص
در حال حاضر با استفاده از فناوری PCR و سواپ بینی می‌توان هرپس ویروس را شناسایی کرد؛ پس توجه داشته باشید که هر اسبی که دارای علائم ذکر شده بود نمی‌توان گفت که به طور قطع ویروس هرپس دارد و حتماً باید آزمایش‌های دقیق این را ثبت کند.
درمان ویروس نوع یک هرپس
در حال حاضر هرپس ویروس درمان خاصی ندارد؛ اما درمان‌های کمکی برای بقای حیوان بسیار مهم است. درمان‌های حمایتی شامل مایعات IV و کاتریزاسیون مثانه است و البته ساکت نگه داشتن اسب و تلاش برای کاهش دادن استرس اسب. برای کاهش آسیب به نخاع باید داروهای ضد التهابی تجویز شود.
از داروهای ضد ویروس آسیکلوویر، والاسیکوویر، فامیسیکلویر و پنسیکلویر استفاده می‌شود اما هنوز میزان تأثیر این داروها مشخص نشده است. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که والاسیکلوویر احتمالاً امیدوارکننده‌ترین ضد ویروس باشد. توجه داشته باشید که داروها حتماً و فقط با تجویز دامپزشک باشند. در اسب‌هایی که زنده می‌مانند بهبودی ممکن است تا چندین ماه طول بکشد. اسب‌هایی که زمین گیر نمی‌شوند می‌توانند بهبودی کامل داشته باشند، اما در صورت زمین‌گیر شدن ممکن است درجاتی از نقص عصبی داشته باشند.
برای شکل تنفسی و جلوگیری از سقط جنین واکسن وجود دارد اما برای شکل عصبی این بیماری هنوز واکسنی وجود ندارد. نظریه‌ای وجود دارد که می‌گوید اگر اسب‌ها واکسینه شوند میزان ویروس در محیط کاهش می‌یابد در نتیجه شیوع بیماری کمتر می‌شود و بیماری قابل کنترل و پیشگیری می‌شود.
ویروس هرپس نوع دوم (EHV2)
ویروس نوع دو نیز هرپس از بیماری های ویروسی اسب به شمار می‌رود. علائم هرپس نوع دوم شبیه به نوع اول است. دستگاه تنفس را درگیر می‌کند و علائمی مانند سرفه، ورم ملتحمه و… دارد که تشخیص آن به وسیلهٔ آزمایش توسط دامپزشک است.
ویروس هرپس نوع سوم (EHV3)
این ویروس باعث بیماری جنسی در اسب می‌شود و ممکن است باعث ایجاد ضایعاتی در ناحیهٔ تناسلی اسب شود. ضایعات طی دو هفته بهبود می‌یابند. حیوانات ناقل را می‌توان از طریق رنگ‌دانه‌های از دست رفته بر رویی پوست شناسایی کرد. برای جلوگیری از عفونت‌های ثانویهٔ باکتریایی باید از ضماد آنتی‌بیوتیک بر روی ضایعات استفاده شود.
ویروس هرپس نوع چهارم (EHV4)
بسیار شبیه به هرپس ویروس نوع اول است. علائم شمال سرفه، بی‌اشتهایی و آبریزش بینی است. بیشتر اسب‌هایی که درگیر این ویروس می‌شوند، از یک تا دو هفتهٔ بعد بهبود پیدا می‌کنند اما مرگ اسب ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که اسب در محیطی شلوغ و پرجمعیت باشد و از نظر روحی استرس داشته باشد. این نوع ویروس واکسن نیز دارد. لزوم به ذکر است که دورهٔ نهفتگی بیماری 2 الی 10 روز است.
ویروس هرپس نوع پنجم (EHV5)
فقط اسب‌های کهن‌سال را درگیر می‌کند. تصور می‌شود که علت بیماری‌های مزمن ریوی اسب‌های کهن‌سال، هرپس پنج باشد. در پایان باز هم تأکید می‌شود که وجود این علائم در اسب مبنی بر وجود قطعی ویروس نیست و تشخیص بیماری فقط و فقط با آزمایش امکان‌پذیر است.
بیماری آرتریت عفونی اسب
یکی دیگر از بیماری های ویروسی اسب آرتریت عفونی است. این بیماری یک بیماری ویروسی عفونی است که دارای علائم مختلفی است. این ویروس بیشتر در مادیان باعث سقط جنین می‌شود. از طریق سیستم تنفسی و تولید مثل منتقل می‌شود. بسیاری از اسب‌ها علائمی را نشان نمی‌دهند یا صرفاً علائمی مانند سرماخوردگی را دارند. در واقع این ویروس اغلب فقط باعث سقط جنین در مادیان می‌شود. پرورش‌دهندگان اسب، مالکان اسب‌های مسابقه‌ای و اسب‌های نمایشی همگی باید از این بیماری پیشگیری کنند. با اینکه این بیماری اسب‌های بالغ را نمی‌کشد اما می‌تواند در فصل تولید مثل یک نسل اسب را از بین ببرد.
علائم
بسیاری از اسب‌های آلوده بدون علامت هستند. هنگامی‌که بیماری در مرحلهٔ حاد باشد علائم شامل چند مورد یا همهٔ موارد زیر است:
- تب
- آبریزش بینی
- از دست دادن اشتها
- اشکال در تنفس
- بثورات پوستی
- درد عضلانی
- ورم ملتحمه
- افسردگی
- تورم در اطراف چشم
- ترشحات چشمی
سقط جنین در مادیان نیز می‌تواند از علائم آن باشد. درصد سقط جنین در مادیان آلوده به ویروس از 10 تا 70 درصد است. نحوهٔ تشخیص این بیماری از طریق آزمایش است.
درمان
درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد، اما درمان کمکی شامل استراحت و آنتی‌بیوتیک است تا احتمال به‌روز عفونت باکتریایی ثانویه را کاهش دهد. با اینکه اسب‌های بزرگ‌سال به طور کامل از بیماری بهبود می‌یابند، اما اسب‌های نر می‌توانند تا سال‌ها ناقل ویروس باشند.
پیشگیری
برای پیشگیری از این ویروس واکسن وجود دارد. ضمن اینکه جداسازی حیوان‌های واکسینه شده از اسب‌های غیر آلوده می‌تواند از شیوع جلوگیری کند. ضد عفونی کردن وسایل و تجهیزات نیز برای به کاهش رساندن شیوع مؤثر است.
سخن پایانی
به پایان مقاله رسیدیم، در اینجا سعی شد تعدادی از مهم‌ترین بیماری های ویروسی اسب را معرفی کنیم. امید داریم که اطلاعات فوق برای شما مفید بوده باشد.
شما می‌توانید با مراجعه به سایت و یا اپلیکیشن واسط کالا حیوانات خانگی و یا وسایل دست دوم و نو را خرید و فروش نمایید.
منابع:
