اسب‌هایی که در ورزش چوگان استفاده می‌شوند، اغلب به اسب چوگان معروف‌اند. ارتفاع آن‌ها فقط 137 سانتیمتر از روی شانه است. ارتفاع اسب‌های چوگان با مهاجرت به غرب و پیوند با نژادهای غربی افزایش یافت. در سال 1919 محدودیت ارتفاع به‌طور کامل برداشته شد. اسب‌های تروبرد و دورگه اغلب در ایالات‌متحده به‌عنوان اسب‌های چوگان استفاده می‌شوند.
در آرژانتین، بین دهه 40 تا 60، بازی چوگان به‌عنوان یک بازی روستایی، دشوار و غیرحرفه‌ای شناخته می‌شد. با گذشت سال‌ها، اسب‌های چوگان متناسب با نیازها و پویایی‌های بازی چوگان سازگار شده و آموزش داده شدند.
این اسب‌ها بیشتر از آنکه یک نژاد اسب باشند، یک نوع از اسب هستند. اسب‌های چوگان باید ازلحاظ فیزیکی ویژگی‌های خاصی داشته باشند.
اسب چوگان ایده‌آل، ترکیبی از سرعت، هوش، استقامت و همچنین داشتن عشق برای بازی کردن است. یک اسب چوگان باید دارای استخوان‌های پای قوی باشد تا بتواند سوارکارها را با سرعت کامل حمل کند و در عرض ثانیه‌ای بچرخد یا متوقف شود. بسیاری از اسب‌های باتجربه این نوع توانایی پیش‌بینی چرخش توپ را پیش از رسیدن آن به مقصد دارند.
اسب‌های چوگان امروزی درواقع 64 اینچ که برابر است با یک متر و 62 سانتیمتر یا بیشتر، ارتفاع دارند؛ اگرچه برخی از آن‌ها هنوز به ارتفاع اسب‌های پونی نزدیک‌تر هستند.
انواع اسب چوگان
polo pony اصطلاحی است که برای اسب‌های چوگان در بازی چوگان استفاده می‌شود. آن‌ها ممکن است از هر نژاد و یا ترکیبی از نژادها باشند؛ اگرچه بسیاری از آن‌ها دارای مقدار قابل‌توجهی از نژاد تروبرد هستند. آن‌ها پونی خوانده می‌شوند، اما این بیشتر اشاره‌ای به چابکی آن‌ها است تا اندازه آن‌ها. تقریباً همه اسب‌های چوگان به اندازه اسب معمولی هستند. اسب‌های چوگان به تمرین زیاد و مداوم نیاز دارند و ازآنجاکه هر سوارکار در یک مسابقه به چند اسب نیاز دارد، این می‌تواند هزینه قابل‌توجهی داشته باشد.
در قسمت بعد به بررسی نژادهای متفاوت اسب چوگان می‌پردازیم.
اسب‌های چوگان اصیل (تروبرد)
تروبرد یک نژاد اسب است که به دلیل کاربرد آن در مسابقات اسب‌سواری مشهور است. اگرچه این کلمه گاهی برای اشاره به هر نژاد اسب خالص استفاده می‌شود، اما ازنظر فنی فقط به نژاد تروبرد اطلاق می‌شود. تروبردها را اسب‌های «خونگرم» در نظر می‌گیرند که به خاطر چابکی، سرعت و روحیه آن‌ها شناخته‌شده هستند.
یک اسب تروبرد، نوعی از اسب‌های دارای استعداد و ذوق است که معمولاً به‌عنوان اسب چوگان در ایالات‌متحده مورداستفاده قرار می‌گیرد.
بسیاری از اسب‌های چوگان آمریکایی امروزی 75 درصد یا بیشتر تروبرد هستند. پاهای عقبی محکم و استوار اسب‌های چوگان اصیل، سرعت حیوان را افزایش می‌دهد. اسب‌های چوگان به‌گونه‌ای با استقامت و سرسخت تربیت‌شده‌اند که می‌توانند سوارکار را با سرعت زیاد و در مسافت‌های طولانی حمل کنند. هر دو این صفات برای اسب چوگان بسیار حیاتی است. اصل و نسب اکثر اسب‌های چوگان انگلیسی به Rosewater که یک نریان کوچک انگلیسی بود؛ برمی‌گردد.
اسب‌های چوگان کوتاه و پرطاقت (کوارتر)
یک اسب چوگان معمولی آمریکایی، از نژاد اسب‌های اصیل و اسب‌های کوتاه و پرطاقت است. این حیوانات نیز مانند اسب‌های چوگان اصیل، سرعت و استقامت خوبی دارند تا در مسابقات سرعت به رقابت بپردازند.
اسب‌های کوتاه و پرطاقت، اسب‌های چابکی هستند که برای گله‌ها و گله‌دار پرورش می‌یابند. چابکی اسب‌های چوگان آن‌ها را قادر می‌سازد تا تغییرات جهت‌دار سریع را ایجاد کنند. این اسب‌ها مانند اجداد خود (اسب‌های کوارتر) دارای حرکات سریع و پشت سر هم هستند.
اسب‌های چوگان آرژانتینی (Argentine)
اسب چوگان آرژانتینی، پیوند بین نژادهای تروبرد و نژاد بومی آرژانتینی به نام کریولو است؛ مانند اسب کوارتر، کریولو یک اسب گاو کار (working cow) است که به‌عنوان یک اسب چوگان توانایی خود را برای حرکت سریع و چرخش شدید به‌عنوان یک مزیت رقابتی عرضه می‌کند. برخلاف اسب کوارتر، کریولو معمولاً برای استقامت و نه سرعت پرورش می‌یابد. به این اسب دورگه نیز آرژانتین-آنگلو گفته می‌شود.
نژاد اسب کریولو
کریولو (به زبان اسپانیایی) یا Crioulo (به زبان پرتغالی) اسب بومی پمپاس (منطقه‌ای طبیعی بین اروگوئه، آرژانتین، برزیل و پاراگوئه، در آمریکای جنوبی) با شهرتی برای استقامت در مسافت‌های طولانی است که مربوط به سوخت ساز کم بدن آن‌هاست. کریولو رام شدنی، سربه‌راه و هوشمند است؛ همچنین احساس انسان را به‌خوبی درک می‌کند. این نژاد که به‌سختی و استقامت مشهور است، در کشورهای زادگاه خود محبوب است.
اسب چوگان استرالیایی (Stockhorse)
نژاد اسب چوگان استرالیایی (اسب Stock) مخصوصاً برای شرایط استرالیا پرورش داده‌شده است. این نژاد سرسخت اسب است که ازنظر استقامت، چابکی و خلق‌وخوی خوب قابل‌توجه است. اجداد اسب‌های چوگان استرالیایی به‌عنوان اولین نژاد اسب‌های چوگان از اروپا، آفریقا و آسیا به استرالیا آورده شده‌اند. این اسب‌ها امروزه در طیف گسترده‌ای از رشته‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند و هنوز هم در سراسر استرالیا به‌عنوان یک اسب کار ارزشمند برای دامداران استفاده می‌شوند.
اسب Stock برای کار با دام‌ها، به‌خصوص گاوها مناسب است. این اسب‌ها ازنظر جثه کوچک‌تر، با حرکات سریع، چابک و پاهای عقبی بسیار قدرتمند هستند. اسب‌هایی که در غرب برای نمایش و سیرک استفاده می‌شوند غالباً قد بلندتر، حرکات آهسته‌تر، حرکات یورتمه نرم و صاف و تا حدی از بالاترین کیفیت و رتبه برخوردارند. اگرچه هنوز هم پاهای عقب قدرتمند از صفات بارز اسب‌های کوارتر است.
خصوصیات اسب چوگان
بدن اسب چوگان باید نرم است و با گوشت و عضلات پوشيده شده است؛ ولي شكم ندارد. پوست اسب بايد شفاف و نرم باشد و بتوانيد با دست آن را بگيريد نه اينكه به دنده‌ها چسبيده باشد. چشم‌های اسب چوگان باید روشن باشد. اشتهاي این اسب باید خوب باشد و هميشه براي خوردن غذايش آماده باشد. تركيب جثه‌ی اسب چوگان خوش‌ترکیب و قلمي است ولي نبايد خيلي یک‌لایی و لاغر باشد. بدن این نوع بايد گرم باشد، پاها و دست‌ها می‌بایستی سرد باشد.
نحوه تیمار اسب چوگان
تيمار اسب چوگان بايد سريع، تمام و كمال انجام شود. اگرچه اسب هرروز احتياج به تيمار دارد ولی به نظر می‌رسد يک وعده تيمار خوب و دقيق در هفته بهتر از این است كه هرروز او را به‌طور ناقص تيمار كنيد. برای تيمار اسب به نكات زير توجه نمایید:
- پاها و دست‌های اسب را بلند كرده و بازديد كنيد ببينيد تميز هستند يا نه؟
- ببينيد آيا قسمت قورباغه سالم است و بوي بد نمی‌دهد؟ زيرا بوي بد غالباً به علت يك بيماری قارچی به وجود می‌آید.
- چشم‌ها، بيني و پاردم (قسمتی گوشتی دم اسب) او را با اسفنج بشویید و جاهایی كه چین‌خورده هستند مثل زیر گلو، آرنج، مفصل خرگوشی، زانوها و غيره را با انگشت برخلاف خواب مو ماساژ دهید.
تامین آب برای اسب چوگان
يک اسب روزانه بين 5 تا 15 ليتر آب نياز دارد. بايد قبل از هر غذا به او آب بدهيد. بهتر است هميشه سطل آبی در كنار او قرار دهيد ولی سه ساعت قبل از شروع بازی آب را ا ز كنار او برداريد. اسب سالم آب بيشتری می‌خورد كه بسيار خوب است ولی هرگز بعد از غذا به اسب آب ندهيد. درصورتی‌که سطل آب در اسطبل باشد و بعد از غذا مقدار بسيار كمی بنوشد ضرری ندارد.
تغذیه
اسب معده بسيار كوچكي دارد. پس بايد به‌دفعات غذا بخورد. بهتر است به اسب خود در روز پنج يا شش دفعه غذا بدهید. سعی كنيد تغذیه اسب چوگان در ساعات معينی باشد. براي اينكه معده اسب در شب خالی نباشد، یک‌بار آخر شب و یک‌بار هم صبح زود حتماً به او غذا بدهيد. یك کیلو و نیم سبوس خشك را در 1/5 لیتر آب جوش بریزید و هم بزنید تا اینكه سبوس خوب خیس شود بعدازاینکه سرد شد 6 تا 8 اونس (هر اونس معادل 28 گرم است) تخم كتان كه قبلاً 24 ساعت خیس‌خورده و یک ساعت جوشیده است و همچنین دو تا چهار اونس سولفات دومنیزی به آن اضافه كرده و با آخرین غذای شب به او بدهید.
آیا اسب من بیمار است؟
به خاطر بسپارید تنها راهی كه اسب بخواهد به شما بفهماند كه حالش خوب نیست غذا نخوردن، لگدزدن و در موقع قولنج شدن نگاه كردن به شكمش است. چنانچه اسب شما از خوردن غذا امتناع كرد اولین كاری كه باید انجام دهید این است كه درجه حرارت بدن او را بگیرید. مگر اینكه دلایل قابل‌رؤیت دیگری مثل جراحت دهان و غیره داشته باشد. اگر متوجه شدید تمام جو در پهن اسب باقی‌مانده، واضح است که غذای خود را نجویده فروبرده و ممکن است علت آن تیزی دندان‌ها باشد بنابراین باید دندان‌ها فوراً سوهان شوند.
هرروز به تاندون‌ها، بندها و مفاصل اسب خود دست بكشید تا چنانچه بعضی از قسمت‌های پا آسیب‌دیده است، قبل از اینكه به‌طورجدی توسعه پیدا كند آن را معالجه كنید.
بازی چوگان
پس از فتوحات مسلمانان به سلسله ایوبید و ماملوکه مصر و شام، نخبگان آن‌ها بیش از سایر ورزش‌ها چوگان را موردعلاقه خود قراردادند. این بازی در جنوب آسیا گسترش یافت و در آنجا از قرن 15 تا 16 در مناطق شمالی غربی پاکستان امروزی (ازجمله گیلگیت، چیترال، هانزا و بالتستان) حضور جدی داشته است. گفته می‌شود كه نام چوگان از واژه بالتی “pulu” گرفته‌شده است و به معنی توپ است. احتمالاً چوگان از طریق جاده ابریشم به چین ورود کرده بود و در آنجا در پایتخت سلسله تانک چانگان محبوب بود و همچنین توسط زنان بازی می‌شد که برای انجام این کار لباس مردانه می‌پوشیدند.
چوگان به‌طور سنتی با هفت بازیکن به یک سمت بازی می‌شود. چوگان محبوبیت خود را در سایر نقاط آمریکا ازجمله برزیل، شیلی، مکزیک و ایالات‌متحده آمریکا پیداکرده است. بازیکنان در بازی چوگان اجازه حمل توپ را ندارند، درحالی‌که مسدود کردن توپ با هر قسمت از بدن به‌جز دست باز مجاز است. چوب‌ها از نیشکر و توپ‌ها از ریشه‌های بامبو ساخته می‌شود. بازیکنان هم روی اسب بومی Manipuri سوار می‌شوند.
تمرينات برای تدارک بازی چوگان
يک اسب خوب، بايد سه ساعت در روز به روش قدم و يورتمه كوتاه از تپه بالا و پائین برود تا عضلاتش رشد کافی بکند. (هیچ‌وقت اجازه ندهيد هيچ اسبd با وزن يك سواركار، يورتمه بلند برود زيرا مفاصلش تکان‌های غیرضروری خواهد خورد).
در صبح بين غذای اول و دوم دو ساعت و در بعدازظهر یک ساعت با او تمرين كنيد. در ضمن تمرين بعدازظهر، به مدت پنج دقيقه چهارنعل با اسب برويد و بعدها اين زمان را تا ده دقيقه افزايش دهيد. می‌توانید گوی بزنيد ولی باز تأكيد می‌کنیم تکرار يورتمه كوتاه در تپه‌ها به اسب شما كمك زيادی خواهد كرد.
وسایل ضروری اسب در حین مسابقه چوگان
- باندپیچی برای حفاظت چهار ساق اسب به‌منظور عدم برخورد ضربات توپ یا چوب چوگان به ساق‌ها.
- انتخاب افسار، دهنه و لگام مناسب جهت کنترل هرچه بهتر اسب در حین مسابقه.
وسایل ضروری سوارکار در حین مسابقه چوگان
- کلاه ایمنی مخصوص چوگان
- دستکش
- شلاق چوگان که اندازه آن تقریباً معادل ۱۰۶ سانتیمتر است و علت آن نیز سهولت استفاده از آن حین مسابقه است.
- چکمه سوارکاری بدون بند
- زانوبند
سخن پایانی
به پایان معرفی اسب چوگان رسیدیم؛ امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید.
جهت خرید و فروش حیوانات خانگی موردنظر خود پیشنهاد می‌کنیم به سایت یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید.
منابع:
