مشخصات کبوتر تهرانی اصیل • انواع کبوترهای استان تهران را بهتر بشناسیم • وبلاگ واسط کالا

کبوتر تهران عموماً اندامی کشیده و موزون داشته و معمولاً یا کاکل ندارد یا به‌اصطلاح کامل میخی یا سوزنی دارد. معمولاً پایشان پر ندارد ولی در گونه‌هایی نیز پر تا انتهای ساق پا می‌رسد که اصطلاحاً “مچ پا” گفته می‌شود. در مواقعی نیز این پر ادامه یافته و حدود یک الی سه سانتی‌متر در پاها نیز دیده می‌شود که «پا پر» یا «پر پا» نامیده می‌شوند که به علت کمیابی ارزش بیشتری نسبت به مورد مشابه بدون پرپا دارند.

نحوه‌ی پرواز کبوتر تهران

کبوترهای این منطقه اصولاً بلندپرواز بوده و در ارتفاعات بسیار بالا پرواز می‌کنند.
اکثر مواقع با چشم معمولی قابل‌رؤیت نیستند.
مدت پروازشان از دو سه ساعت تا معمولاً هشت ساعت و در موردهایی تا ده، دوازده و چهارده ساعت نیز می‌رسند.
قاعدتاً تعداد پروازهای بیشتر از هشت ساعت بسیار نادر است.
اشخاصی که مثلاً یک‌صد کبوتر پروازی دارند حدود سه، چهار عدد بالای هشت ساعت پروازی دارند.

مسابقه

روش و طریقه‌ی مسابقه، برعکس سایر مناطق کشور مثل آذربایجان که مسابقات به نسبت زیبایی و یا طول مسافت انجام می‌شود.

تبلیغات

در این منطقه مسابقات به نسبت ساعات پرواز کبوتر است، به این صورت که کبوترهای هرکدام از طرفین مسابقه، بیشتر پرواز کنند طرف برنده مسابقه به‌حساب می‌آید.

مسابقات در تیرماه و در گرمای زیاد، برای سنجش توانایی کبوتر با آئین و رسم و رسومی که از سالیان دراز معمول بوده، بسیار دقیق و منظم و طی مراسمی با شرکت دوستان و علاقه‌مندان این ورزش انجام می‌شود.

جهت کسب اطلاعاتی در مورد مسابقه کبوتران می‌توانید مطلب زیر را مطالعه نمایید:

مسابقه کبوتران

شرایط مسابقه کبوتر تهران (بخش اول)

معمولاً شروع کار به این‌گونه است که بعد از اعلام آمادگی شخصی به انجام مسابقه که معمولاً به نسبت تعداد کبوتر است (مثلاً صد یا دویست و یا بیشتر) فردی که طرف مقابل او قرار می‌گیرد و “حریف” خوانده می‌شود، اعلام قبولی می‌کند و طی جلسه‌ای با دوستان طرفین شرایط مسابقه که معمولاً مبلغ ناچیزی پول و هزینه مسابقه و روز و ساعت مسابقه و همچنین انتخاب نماینده هر طرف و یک داور نماینده طرفین است.

قراردادی نوشته و به امضاء طرفین و شهود می‌رسد. در هنگام مسابقه، طرف دو یا سه روز قبل از مسابقه در منزل یا مکان نگهداری کبوتر طرف دیگر جهت کنترل غذا و آب و احیاناً ندادن دواهایی که در ورزش قدغن می‌باشد، اسکان‌یافته و تا لحظه شروع مسابقه که ساعت شش صبح روز موعود، ناظر کبوترهای مسابقه بوده و لحظه‌ای از آن‌ها جدا نمی‌شود.

شرایط مسابقه کبوتر تهران (بخش دوم)

معمولاً هردو مسابقه را در یک روز و با نظارت نماینده‌ها و داوران و هر طرف در مکان خود انجام می‌دهند و یا این‌که هرکدام از طرفین در روزهای متفاوتی و با حضور طرف دیگر در منزل “حریف” مسابقه را که با هیجان زیادی همراه است، طی مراسمی و با دعا و صلوات، شروع می‌کنند.

کبوترها را که شب قبل یکی از پرهای دم و یا بال را به مهر حریف دیگر رسانده‌اند، به پرواز درمی‌آورند طول مدت پرواز دادن که طی چند دقیقه باید همه کبوترها پرواز کنند قبلاً تعین و به توافق طرفین رسیده است و اگر کبوتر یا کبوترانی بعد از اتمام دقایق مذکور هنوز پرواز نکردند و یا از این‌طرف بلند شده و آنطرف نشستند، حذفی حساب‌شده و عدد صفر جلو لیستی که قبلاً جهت ثبت مدت پروازها نوشته‌شده است قید می‌گردد.

شرایط مسابقه کبوتر تهران (بخش سوم)

بعد از مراسم پرواز، همه افراد بایستی محل نشست‌وبرخاست کبوترها را ترک کرده و در مکان دیگری که در آسمان دیده شود به انتظار بنشینند و فقط داور و نماینده حریف و یک نماینده از صاحب کبوتر یا خودش جهت ثبت فرود کبوتر درجایی که مزاحم نشستن کبوترها نباشند قرار بگیرند.

کبوترها را در لیست مسابقه به نام یا رنگ مشخصه‌اش نوشته و ساعت فرود را در جلو نام خالی می‌گذارند، وقتی‌که کبوتر نشست ساعت فرود را در جای خالی قید می‌کنند و وقتی‌که کلیه کبوترها نشستند و اینکه ساعت اتمام مسابقه که قبلاً تعیین‌شده، اعلام گردید، کبوترهایی که هنوز برنگشته‌اند را حذفی تلقی کرده و عدد صفر را جلو اسمشان قید می‌کنند سپس کلیه ساعات پرواز را جمع کرده و به نسبت کبوترها معدل می‌گیرند و عدد حاصله رقم قطعی پرواز حریف مسابقه اعلام می‌گردد.

خال‌های کبوتر تهران و شهرری

کبوتر تهران و ری، عمدتاً به سه گونه یا نژاد تقسیم می‌شوند؛ و همه خال‌های متعدد و گوناگون کبوترهای این منطقه، در داخل یکی از این سه گروه قرار می‌گیرند؛

این تقسیم‌بندی به ترتیب زیر است:

کله دار: کله‌دارها شامل کله دم سبز – کله برنجی – کله پیس – کله قرمز – کله طوسی – کله زرد – کله نقره‌ای + کله خالدار + کله‌سبز – کله هندی، سفید “چشم زرد ” و قلمکار؛ که تمام آن‌ها چشم نباتی یا چشم زرد هستند و در بعضی مواقع چشم صدفی هستند؛ و عمده تفاوت خال تهران با کاشان همین رنگ چشم است که در نژاد کاشی “سفید” و در بعضی گونه، “آبی” می‌باشند.

پشت دار: پشت‌دارها شامل دو کتی – یک‌کتی ۔ لک تویش – شازده – خال قرمز – خال سبز + سفیدچشم‌سیاه و شازده هما؛ که تمامی آن‌ها چشم‌سیاه بوده و رنگ و خال آن‌ها پشت سیاه، پشت قرمز، پشت زرد، پشت فیلی، پشت پیازی، پشت پیس، پشت نباتی و پشت سرور می‌باشد.

رنگی: رنگی‌ها شامل، زاغ – سبز – قرمزی – سرکه‌ای – مسجدی – زاغ سبز – سرور – زردی + هما و فیلی و غیره که تمامی آن‌ها چشم زرد یا نباتی و در مواضع پایین‌تر چشم صدفی می‌باشند.

گروه کله‌دار کبوتر تهران

در ادامه به معرفی اسامی گروه کله‌دار کبوترهای تهران می‌پردازیم:

کله دم سبز

کله دم سبز به کبوترانی اطلاق می‌شود که کله و دمش سبز بوده و بقیه بدنش سفید است.
رنگ چشم به رنگ نباتی یا زرد هستند و بعضاً کاکل‌دارند ولی اکثراً بی کاکل هستند.
این خال کبوتر تهران ضمن زیبایی و رنگ‌آمیزی اصیل خود ازنظر پرواز نیز بسیار توانا هستند.
یک نوعی از کله دم سبز که امروزه بسیار نادر است، وجود دارد که به‌غیراز کله و دم، تمام بیست عدد پرهای بال کبوتر نیز به رنگ سبز است که نوع مهر و اصیل آن بسیار باارزش است.

کله برنجی و کله خالدار

کله برنجی کبوتری هست که تمام بدن سفید ولی کله آن‌ها انگاری دانه‌های برنج قرمز (قهوه‌ای) پاشیده شده باشد.
رنگ چشم به رنگ نباتی و یک‌گونه از آن به نام «قهوه‌خانه‌ای» مشهور است.
کله برنجی ازنظر پرواز عالی است.
مشخصات کله خالدار مثل کله برنجی است.
تنها تفاوت آن‌ها این است که رنگ خال سر آن‌ها عوض قرمز به رنگ آبی (سبز) است.
این خال کبوتر تهران و ری در حال انقراض و کمیاب است.

کله قرمز

این خال کبوتر تهران بسیار کشیده و خوش‌اندام است.
گل‌های بزرگ و متناسب و چشمانی نباتی و نوکی کوتاه و پهن خرمائی رنگ، شبیه خروس لاری دارد.
این نژاد عالی و بی‌نظیر، بسیار نادر و کمیاب بوده و در حال انقراض است.
کله پیش، کله طوسی، کله زرد و کله خالدار تقریباً مثل کله برنجی بوده اما رنگ کله این‌ها پررنگ‌تر است.
اصولاً در همه خال‌ها رنگ‌ها کمتر و بیشتر می‌گردد.

کله سبز و کله نقره‌ای

مشخصات (کله‌سبز) مثل کله دم سبز است.
فقط تفاوت این دو خال در این است که در کله‌سبز فقط کله پرنده سبز و دمش سفید است.
کله نقره‌ای را در بعضی مواقع کله دودی و یا کله ماری هم می‌گویند.
این پرنده اکثراً کاکلی بوده و رنگ کله آن از خاکستری و طوسی بسیار کمرنگ (کله کاغذی) دیده‌شده تا کله‌های پررنگ‌تر.
این کبوتر قدی کشیده و هیکلی موزون داشته و چشم‌های نباتی و سفید دارند.

کله هندی و قلمکار

تمام بدن سفید، کله و گردن تا مرز شانه‌ها به رنگ طوسی یا سبز است.
بقیه مشخصات مثل کله برنجی است.
قلمکارتقریباً اسمی عام است و به چند خال و نوع مختلف اطلاق می‌گردد.
قلمکار معمولاً از جفت‌گیری کله‌دارها بارنگی‌ها حاصل می‌شود.
در اینجا منظور قلمکاری می‌باشد که از گروه کله‌دارها بوده و کله این پرنده تا سینه و تا زیر شکم قرمز با خال‌های سفید و سر و پشت‌سفید با خال‌های متعدد قرمز و سفید و دم بور هست.

سوسکی

سوسکی از تیره‌های نزدیک به کله دم سبز است.
این نوع بخال‌های سبز در کله، تمام پرها و دم سبز و پشت‌سفید با خال‌های سبز که در همه رنگ‌های سبز پرهای حیوان مخلوطی از قرمزی دارد.
سوسکی در دورنگ سوسکی سبز و سوسکی سیاه (سوسکی چلچله) وجود دارد.
ازنظر فیزیکی مثل کله دم سبز است.
آخرین دسته از کله‌دارها که احتمال دارد در گروه رنگی‌ها هم قرار بگیرد کبوتر سفیدی است با چشم زرد روشن با کاکل یا بی کاکل که اصولاً هیچ رنگ و خالی ندارد.
شایان‌ذکر است در بعضی گونه‌ها مثل کله برنجی کبوتر آن‌قدر کم خال می‌شود که به مرور تقریباً سفید می‌گردد.
منظور ما در اینجا سفید تهرانی است که سفید یکدست بوده و چشم زرد روشن خوش‌رنگی داشته و بسیار موزون و شکیل و در بعضی موارد پا پر هم دیده می‌شود.

گروه پشت‌دار کبوتر تهران

در ادامه به معرفی اسامی گروه پشت‌دار کبوترهای تهران می‌پردازیم:

دو کتی و یک‌کتی

تمام بدن حیوان سفید و فقط دو کت آن به‌صورت کاملاً متمایز از سایر اعضاء رنگی است.
مشخصات نوع اصیل آن کله گرد و چشمانی سیاه با هیکلی کشیده و نوکی معمولی است.
نمونه یک‌کتی، مشخصات دو کتی را دارد فقط تفاوت در این است که عوض دو کت، یک‌کت آن رنگی است.

لک تویش

این پرنده نیز مشخصات دو کتی را دارد.
تفاوت در این است که تمام بدن حیوان سفید بوده و یک یا دو لک چند سانتی‌متری معمولاً در دوش و پشت و در بعضی مواقع در کنار سینه و پشت، رنگی است.
اصطلاح اصلی آن لک دوش بوده است که در زبان محاوره‌ای لک تویش خوانده می‌شود.

شازده

از دیگر نژاد کبوتر تهران شازده است.
این پرنده دارای کله و دم و پرهای سفید و بقیه اندام رنگی است.
بقیه مشخصات آن مثل دو کتی بوده و در همه رنگ‌های پشت‌دارها، وجود دارند.

شازده سرور

مشخصات عمومی شازده را دارد، با این تفاوت که قسمت رنگی بدن پرنده رنگ‌آمیزی “سرور” را دارا ست.
شازده هما: نوع اصیل آن‌یکی از زیباترین کبوترها به‌حساب می‌آید، این پرنده مشخصات ردیف بالا را داشته و فقط ازنظر رنگ مثل شازده سرور است اما رنگی استثنائی داشته و بسیار خوش‌رنگ می‌باشد. رنگ بدن پرنده که حد و حدود شازده را دارد به رنگ صورتی متمایل به زرد بوده و پر از خال‌های رنگارنگ مثل سرور است.

خال قرمز و خال سیاه: این پرنده هم از گروه و نژاد پشت‌دارها می‌باشد؛ که متأسفانه در سال‌های اخیر بسیار کمیاب و نادر شده است و مشخصات آن ازنظر فیزیکی مثل دو کتی بوده ولی ازنظر رنگ، تمام بدن پرنده سفید و حدوداً، ده تا پانزده عدد خال قرمز و یا سیاه به‌اندازه یک‌بند انگشت و یا یک عدد باقلا در تمام بدن پرنده به‌طور زیبایی پراکنده می‌باشد.

سفید

چنانچه در قسمت کله‌دارها گفته شد. سفید مربوط به پشت‌دارها، نژاد بسیار متفاوتی با سایر سفیدها دارد.
علامت مشخص آن چشم‌سیاه پرنده است که از سایر سفیدها متمایز می‌شود.
ازنظر مشخصات این پرنده نیز تمام مشخصات فیزیکی دو کتی را دارد.
فقط تفاوت در آن است که تمام بدن حیوان سفید بوده و هیچ رنگ و خالی ندارد.

گروه رنگی کبوتر تهران

در ادامه به معرفی اسامی گروه رنگی کبوترهای تهران می‌پردازیم:

زاغ

تمام بدن حیوان به رنگ سیاه پررنگ و به‌اصطلاح «پرکلاغی» است.
پاهایی قرمز و چشمانی نباتی و در بعضی مواقع زرد دارد.
تلالو رنگ‌های بنفش و سبز درروی گردنش که به رنگ متالیک می‌باشد از مشخصات بارز پرنده است.
هیکلی متناسب موزون داشته و پرشی عالی دارد. اکثراً بی کاکل ولی با کاکل آن نیز دیده می‌شود.

سبز

از دیگر نژاد کبوتر تهران از گروه رنگی‌ها، سبز است.
اطلاق اسم سبز به این حیوان از زمانه‌ای بسیار قدیم متداول بوده و ریشه آن معلوم نیست.
شاید به زمانی برمی‌گردد که انسان بیش از چندرنگ نمی‌شناخته، مثل سیاه و زاغ، سبز، قرمز، زرد و غیره.
علت اسم‌گذاری این پرنده در محدوده همین رنگ‌ها ناشی از آن بوده و خود این نکته می‌رساند که کبوتر از چه زمانه‌ای قدیمی با انسان مأنوس بود‌ه و زندگی می‌کرده است.

درهرصورت رنگ ظاهری این پرنده را اگر بخواهیم با مفاهیم امروزی بیان کنیم به این صورت است که تمام بدن حیوان به رنگ آبی متمایل به طوسی بوده و در قسمت کله، گردن، دم و پرها پررنگ‌تر و در پشت پرنده کمرنگ‌تر می‌باشد که علامت بارز و مشخصه آن وجود دو خط موازی پررنگ به عرض یک سانتی‌متر در قسمت پائین پشت پرنده که ازیک‌طرف به‌طرف دیگر کشیده شده است؛ که اصطلاحاً “تسمه ” گفته می‌شود.

این پرنده ازنظر رنگ‌آمیزی تفاوتی با نوع کبوتر وحشی که بنام کبوتر چاهی شناخته می‌شوند ندارد و فقط تفاوت بین آن‌ها، در گونه اهلی، هیکل و اندامی موزون و کشیده و رنگ چشمانی متفاوت می‌باشد، بنا بر عقیده زیست شناسان اولین کبوترها به این رنگ بوده است و اصطلاحاً مادر کبوترها نامیده می‌شوند.

قرمزی و مسجدی

کبوتر قرمزی تقریباً مشخصات زاغ را دارد.
فقط ازنظر رنگ، قرمزی چنانچه از اسمش پیداست، تمام بدن حیوان به رنگ قهوه‌ای مایل به فندقی است
در این نوع از قسمت سر و گردن هر چه به‌طرف پرها و دم می‌رود کم‌رنگ‌تر می‌شود.
مسجدی ازنظر فیزیکی مشخصات سبز را دارد فقط ازنظر رنگ متفاوت است.
رنگ مسجدی تقریباً به رنگ پیازی است.
مثل سبز سر و سینه پررنگ‌تر و پشت آن کم‌رنگ‌تر و دارای دو خط که اصطلاحاً تسمه می‌گویند بر روی بال دارد.

سرکه‌ای

یکی دیگر از گونه‌های کبوتر تهران سرکه‌ای است.
این‌گونه نیز مشخصات سبز را دارد فقط رنگ آن تقریباً به رنگ سبز زیتونی سیر است.
هر چه از سر و سینه به‌طرف پایین‌تر می‌آید روشن‌تر می‌شود.
نوع اصیل آن‌که بسیار نادر است بسیار زیبا و قدیمی است.
این خال رنگ‌های متنوعی دارد که شامل قهوه‌ای، شامی و غیره می‌باشد.
کبوتر سرکه‌ای در دو نوع تسمه دار و بدون تسمه مشاهده می‌شود.

زاغ سبز

به کبوتری اطلاق می‌گردد که انگار مخلوطی از زاغ و سبز می‌باشد و ازنظر فیزیکی مشخصات سبز و زاغ را دارد.

زردی

زردی نیز مثل قرمزی ازنظر فیزیکی مشخصات زاغ را دارد ولی ازنظر رنگ‌ به‌ رنگ زرد (گل ماشی) سیر از کله و سینه شروع و هر چه به‌طرف پرها و دم می‌رود کم‌رنگ‌تر می‌شود، بدون تسمه روی بال‌ها بوده و چشمانی زرد و نوکی سفید استخوانی دارند.

سرور

ازنظر زیست‌شناسی باز شدن ناقص دانه رنگ‌ها در هنگام باروری تخم، باعث به وجود آمدن رنگ سرور در کبوترها می‌شود و به‌عبارتی‌دیگر اشتباه دستگاه کامپیوتری بدن پرنده باعث به وجود آمدن رنگ سرور می‌گردد، مثل تلویزیون که در بعضی مواقع رنگ‌ها قاطی شده و در صفحه آن رنگ‌های درهم اما منظم دیده می‌شود، همان اتفاق در هنگام باروری در تخم انجام می‌شود و به همین خاطر زیست شناسان معتقدند که دو کبوتر سرور را نباید باهم جفت انداخت، چون دو اشتباه در همدیگر نتیجه خوبی نمی‌دهد.

کبوتر سرور ازنظر مشخصات فیزیکی مثل زاغ و سبز هست و تفاوت فقط در رنگ‌آمیزی آن‌ها می‌باشد. بدن کبوتر (سرور) در متن یکرنگ بوده و درروی آن خال‌های گوناگون و بارنگ‌های متفاوت وجود دارد. تنوع در رنگ سرور بسیار زیاد است و به علت درهم‌آمیزی رنگ‌ها، تعداد و نوع رنگ سرور نامحدود است.

دودی و هما دو نژاد آخر گروه رنگی کبوتر تهران

دودی نیز از رنگ‌های کمیاب است که به رنگ (دودی) مایل به آبی بوده و مانند ماهی در پشت پولک‌دار بوده و تیره دیگر آن (دودی قرمزی) است.

رنگ هما ازنظر فیزیکی مثل زاغ، سبز و سرور است، که رنگ بسیار زیبا و کمیاب است و چنانچه در شازده گفته شد رنگ بدن پرنده صورتی متمایل به زرد است.

گونه دیگر نزدیک به آن (کاغذی) هست با تسمه‌های قرمز کمرنگ.

خال‌های دیگر کبوتر تهران

از آمیزش گروه کله‌دارها با رنگی‌ها «خال‌هایی» به وجود می‌آیند که در اینجا به تعدادی از آن اشاره می‌شود.

قلمکار

از جفت‌گیری کبوتر قرمزی با کله برنجی به وجود می‌آیند که معمولاً بیشتر در دو نوع خودنمایی می‌کنند.

یکی کلیه و سیاه‌سفید با خال‌های قرمز و پشت قرمز با خال‌های سفید، با پرها و دمی بور و گونه دیگر، بدنی قرمز با پر و دم بور و کله سفید با خال‌های مشابه را نیز به همین نام مورد خطاب قرار می‌دهند.

خال پلنگ

کبوتر «خال پلنگ سبز» از جفت‌گیری کبوتر سبز با کله‌سبز یا کله دم سبز و کبوتر «خال پلنگ سیاه» از جفت‌گیری کبوتر زاغ باکله دم سبز یا کله‌سبز به وجود می‌آیند.

قاره

از جفت‌گیری زاغ بارنگ‌های دیگر به وجود می‌آیند که به نسبت رنگ جفت انواع قاره نیز متفاوت می‌باشد، معمولاً بعضی از قسمت بدنش سبز یا سیاه است و بعضی قسمت سفید.

گرگی

نژاد گرگی از جفت‌گیری قرمزی با کله برنجی حاصل می‌شود و رنگ پرنده از کله تا وسط گردن قرمز و پشت آن قرمز کمرنگ با خال‌های سفید؛ و دم و پرها «ابرش» بور می‌باشد. تمام «خال‌های» کبوتر که توضیح داده شد آن‌هایی که خال متناسب و درست دارند اصطلاحاً «مهر» و آن‌هایی که در رنگ‌آمیزی‌شان اشکال و غلط وجود دارد «خال غلط» نامیده می‌شوند؛ که امروزه از جفت انداختن نامناسب کبوتران اکثر قریب به‌اتفاق کبوترها «خال غلط» می‌باشند و کبوتر «مهر» به‌تناسب خیلی کمتر است.

کلام آخر

به پایان مقاله معرفی کبوتر تهران رسیدیم؛ امیدواریم لذت برده باشید.

جهت خرید و فروش انواع حیوانات خانگی از جمله گربه و کبوتر می‌توانید به اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید.

منبع: کبوتر در ایران و جهان