اولین حیوان اهلی شده به دست انسان

سگ به‌عنوان اولین حیوان اهلی شده به دست انسان، هزاران سال است که در کنار او زندگی کرده و با او مأنوس بوده و حضورش در کنار انسان به‌گونه‌ای با تاریخ بشر درآمیخته است که تفکیک این دو از یکدیگر دشوار به نظر می‌رسد.

وجود صفات نیکویی همچون وفاداری، زیبایی، نجابت و فداکاری در این موجود دوست‌ داشتنی همواره مورد ستایش و قدردانی آدمیان قرارگرفته و از او به‌عنوان دوست باوفا و کم‌توقع انسان یادشده است و کمتر فرهنگ و مذهب و آئینی در جهان یافت می‌شود که به‌ نوعی از این دوست و همراه قدیمی انسان سخنی به میان نیاورده باشد.

نگهداری اولین حیوان اهلی شده در جامعه امروز

هرچند در جامعه امروز ما، به دلایل گوناگونی از قبیل شرایط زندگی شهرنشینی، پیشینه فرهنگی و قیود مذهبی، تمایل کمتری جهت نگهداری این حیوان نسبت به کشورهای دیگر وجود دارد، ولی هنوز هم افراد زیادی بنا به نیازهای متفاوت، تمایل به نگهداری آن در کنار خود دارند.

زندگی در روستاها و مراکز کشاورزی، دامپروری و صنعتی به‌ نوعی با همجواری با سگ‌ها عجین شده است، به‌طوری‌ که تصور یک‌خانه روستایی بدون سگ نگهبان و یا یک گله گوسفند بدون سگ گله کمی دشوار به نظر می‌رسد. از سویی دیگر در شهرها نیز افراد زیادی از مصاحبت و زندگی با این مخلوق منحصر به‌ فرد پروردگار، از نهایت لذت و زیبایی بهره‌مند‌ می شوند و همچون یکی از اعضاء خانواده به او احترام می‌گذارند.

اولین حیوان اهلی شده

اکثر محققان بر این باورند که سگ، اولین حیوان اهلی شده به دست انسان است. هیچ‌کس نمی‌داند که چه کسی و در چه زمانی برای اولین بار سگ را اهلی نمود. ولی محققان با بررسی آثار و شواهد موجود و تحقیق در روند زندگی اجداد نخستین انسان، بر این باورند که اهلی کردن سگ ابتدا توسط انسان‌های ساکن ایران، آمریکای شمالی و احتمالاً آفریقای شمالی صورت گرفته است.

در ارتباط با اهلی کردن سگ در ایران مطالعات انجام‌شده توسط Frank Hole بر پایه استخوان‌های به‌دست‌ آمده در حفاری‌ها، نشان‌دهنده آن است. اهلی کردن این حیوان حدود ۵۵۰۰ سال پیش از میلاد در حوالی خوزستان صورت گرفته است. این البته بقایای استخوان‌های سگ‌های اهلی در ناحیه حاجی‌فیروز استان آذربایجان نیز حاکی از اهلی کردن این حیوان در منطقه مذکور هست. به‌هرحال این‌طور به نظر می‌رسد که بنای ارتباط بین انسان و سگ حداقل از ۱۲۰۰۰ سال قبل پایه‌ ریزی شده باشد.

مدارک وجود اهلی بودن سگ

نخستین مدارک در ارتباط با وجود سگ‌ها به‌عنوان حیوان اهلی در اسکاتلند، دانمارک و آلمان با شناسایی استخوان‌ها و جمجمه‌های پیداشده در حفاری‌های مربوط به عصر حجر در اروپا به‌ دست‌آمده است.

در بقایای نقاشی‌های ماقبل تاریخ و مربوط به حدود ۱۰ هزار سال قبل بر دیواره غارهای واقع در اسپانیا تصاویری از همراهی حیوانی شبیه به سگ با انسان درصحنه شکار به چشم می‌خورد.

با بررسی بقایای فسیل‌های به‌ دست‌آمده از ۱۲ هزار سال قبل از میلاد در عراق، شواهدی از حضور سگ در کنار انسان به‌ دست‌آمده است، که این دلایل می توانند اثباتی برای این موضوع باشند که اولین حیوان اهلی شده توسط انسان سگ است.

نظریه‌های پیدایش سگ در کنار انسان

بر طبق یک نظریه، انسان‌های اولیه با آوردن توله گرگ به محل زندگی خود در کمپ یا غار و نگهداری و تربیت آن‌ها موفق به اهلی کردن گرگ‌ها و آموزش آن‌ها جهت کمک در امر شکار شدند و از این گرگ‌های اهلی‌شده در محل زندگی و در کنار خانواده نگهداری کردند. نظریه دیگری این‌گونه عنوان می‌کند که سگ‌ها برای خوردن بقایای شکار و پس‌مانده غذای انسان‌ها به محل زندگی آن‌ها نزدیک شدند.

آن‌ها به‌عنوان لاشخور در اطراف محل زندگی انسان پرسه زده و درواقع به نظافت حیط اطراف می‌پرداختند. به‌ تدریج سگ‌ها توانستند خود را به‌عنوان یک حیوان مفید به انسان معرفی نمایند و نه‌ تنها از جانب او رانده نشدند، بلکه کم‌ کم به خدمت او درآمده و جزء خانواده او محسوب شدند. نظریه‌های مختلف دیگری نیز در این رابطه بیان‌ شده است، که در ادامه می بینیم.

برخی نظریات دیگر

در برخی از آن‌ها اینگونه عنوان‌ شده که شاید نیاز انسان به موجودی برای حمل بار و کشیدن سورتمه، بشر را به سمت اهلی کردن سگ هدایت نمود و برخی سگ را به‌عنوان یک منبع غذایی برای انسان‌های اولیه تلقی می‌کنند.

گروهی نیز وفاداری این حیوان را دلیل محبوبیت و مقدس شمردن آن می‌دانند. مطالعه در جنبه‌های مختلف زندگی بشر ابتدایی و تلاش آن‌ها در جهت حفظ بقاء و رفع نیازهای اولیه تا حدی تقویت‌کننده صحت هرکدام از نظریات فوق است.

به‌ هرحال آنچه مهم است این است که سگ، اولین حیوان اهلی شده می باشد و هزاران سال به‌عنوان دوست و همدمی باهوش چه در قالب نگهبان و برای هشدار و دور کردن خطر و چه به‌عنوان کمک در امر شکار و یا هر خدمت دیگری در کنار انسان زندگی کرد. در ادامه کمی در مورد حیوان سگ (دوران زندگی و طول عمر) صحبت می‌کنیم.

دوران زندگی و طول عمر سگ

توله‌سگ تازه زاده شده در مدت کوتاهی به یک سگ بالغ تبدیل می‌شود. طول عمر یک حیوان به فاکتورهای مختلفی از جمله محیط، نژاد، سلامتی، بهداشت، تحرک و تغذیه بستگی دارد. نژادهایی مانند اشپیتز و فکس تریر مدت طولانی یعنی ۱۸تا ۲۰ سال عمر می‌کنند و نژادهایی مانند باکسر و ژرمن شپرد طول عمری تا ۱۲ یا ۱۳ سالگی دارند. سگ‌ها در سن ۳ تا ۵ سالگی کاملاً بالغ شده و فعال‌ترین دوران زندگیشان را در این سنین می‌گذرانند. از سن ۷، ۸ سالگی کم‌کم حالت افتادگی و کاهش فعالیت در آن‌ها دیده می‌شود.

سگ‌هایی که به این سن رسیده‌اند محیطی راحت و آرام را برای خود ترجیح می‌دهند و بیشتر آن‌ها در این دوران در حال خواب و استراحت هستند و بخصوص در زمستان ساعت‌ها در محیط‌های گرمی چون کنار رادیاتور استراحت کرده یا می‌خوابند. سگ‌های پیر، دچار کاهش حس شنوایی ویا حتی ناشنوایی می‌شوند. بیشتر آن‌ها دچار آب‌مروارید، ریزش دندان‌ها (که باعث سختی در جویدن خوراک می‌شود) و بزرگی پروستات (که باعث اِشکال در دفع ادرار می‌شود) شده و ممکن است ویژگی‌های رفتاری آن‌ها تغییر کند، نسبت به گذشته بیشتر لجاجت می‌کنند و نسبت به عادت‌های روزانه خود بیشتر وابستگی نشان می‌دهند.

ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد

کلام آخر

به پایان مقاله اولین حیوان اهلی شده به دست انسان رسیدیم؛ امیدواریم این مقاله برای شما کاربردی بوده باشد.

شما می توانید برای خرید و فروش آنلاین سگ و انواع حیوانات دیگر به وبسایت واسط کالا یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه کنید.

مقالات مرتبط: