کفتر

کفتر (کبوتر) از رشته پرندگان دانه‌خوار است که مثل بعضی از حیوانات به دو گروه اهلی و وحشی در طبیعت وجود دارد، کبوتر اهلی در منازل، باغ‌ها و پارک‌ها زندگی می‌کنند که شامل گونه‌های مختلفی از انواع رنگ‌ها و سایزها و شکل‌های گوناگون بوده و توسط انسان جهت پروازهای بلند و یا نامه بری و یا تزئینی یا مسابقه طول مسافت، پرورش و نگهداری می‌شوند.

کبوتر به چه معناست؟

واژه کبوتر از دو قسمت «کبود» که به معنی آبی و «تر» به تأکید بر پررنگی و غلیظی که در ترجمه لغوی یعنی “آبی‌تر” تشکیل یافته است که در زبان ترکی «گورچین» و در عربی «حمام» و در انگلیسی «Pigen» و در نقاط مختلف ایران به نام‌های کفتر، کپتر و کوتر و کموتر نامیده می‌شوند.

منشأ پیدایش

دانشمندان زیست‌شناس منشأ و اصل انواع نژادهای کبوترها را «کبوتر کوهی» می‌دانند که به رنگ سرمه‌ای با تلألؤ رنگ‌های قوس و قزح در گردن و دو خط موازی در پشت که اصطلاحاً «تسمه» می‌گویند بوده و محل ظهور و پرورش آن منطقه خاورمیانه می‌باشد؛ و بنا به گفته‌‌ی آن‌ها، به تمام دنیا از این منطقه رفته و یا برده شده است.

دانشمندان عقیده دارند منشأ تمامی گونه‌های مختلف کبوترها از هندوستان بوده که چند هزار سال قبل ازآنجا به خاورمیانه و تقریباً بیشترین گونه‌ها در قرون‌وسطا به اروپا و در قرن گذشته به امریکا برده شده است. البته در اروپا گونه‌های جدیدی از آمیزش نژادهای مختلف به‌ دست‌آمده است.

به علت فراوانی و تنوع نژادی کبوترها و دگرگونی صفات، رنگ‌ها و شکل‌های آنان پرورش‌ دهندگان و کارشناسان کبوتر قادر به شناخت تمامی گونه‌ها نیستند و معمولاً مربیان محلی هر منطقه فقط با گونه‌های محلی خود و مناطق مجاور آشنایی دارند.

کفتر (کبوتر) در ایران

بنا به شواهد و علائم و آثار متعدد، چنین به نظر می‌رسد که این حیوان از هزاران سال قبل در ایران چه به‌ صورت وحشی و نیمه وحشی و چه به‌ صورت اهلی و تزئینی، می‌زیسته و چنان به نظر می‌رسد که با تقدسی که به این پرنده قائل بوده‌اند، معمولاً در مکان‌های مذهبی اسکان داده‌شده و در مراسم‌های مذهبی از آن‌ها استفاده می‌کردند.

انگیزه نگهداری و پرورش کبوتر از دیرباز در کشور ما به دو منظور بوده است.
اولی روی عشق و علاقه و تقدسی که به این حیوان قائل بوده‌اند و دومی ازنظر استفاده اقتصادی در انگیزه اول حیوان را صرفاً به خاطر خصوصیات ظاهری و باطنی‌اش که باعث پیدایش عشق و علاقه شدید انسان به این حیوان می‌شده، پرورش می‌داده‌اند.

گونه وحشی (کفتر چاهی)

گونه‌های وحشی و نیمه اهلی کبوتر؛ که به نام‌های کبوتر چاهی و یا کبوتر کوهی خوانده می‌شوند. کبوتر وحشی که غالباً به رنگ آبی کبود بوده، بارنگ روشن در پشت که با دو خط تسمه‌ای پررنگ تزئین شده است، شناخته می‌شوند.

رنگ سبز (آبی) در بعضی گونه‌ها به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز با همان رنگ‌آمیزی و تسمه مذکور در پشت دیده می‌شوند که اولی را اصطلاحاً «سبز» و دومی را مسجدی خطاب می‌کنند. معمولاً کبوتر وحشی که به نام کبوتر چاهی یا «کفتر چاهی» شناخته می‌شوند.

کفتر وحشی

وجه‌ تسمیه کفتر چاهی از آن است که از قدیم‌های دور که مقنی‌ها هنگام حفر چاه برای خود جای پا درست می‌کردند، بعد از ترک محل، لانه مناسب وامنی برای کبوترها می‌شد و به همین خاطر به نام کفتر چاهی مشهور شدند و این اسم از قرن‌های متمادی به این‌طرف روی این حیوان ماند و نام دیگر این حیوان کفتر کوهی است.

اغلب جاهایی که این حیوان‌های زندگی می‌کنند در شکاف ستیغ کوه‌ها و در سوراخ تعبیه‌ شده در حلقه چاه‌های قنات، مخصوصاً در مناطق مرکزی و جنوبی کشور است که از دانه‌های انواع گیاهان در دشت و صحرا تغذیه می‌کنند این دسته از کبوترهای وحشی از نوع بسیار سالم و قوی و ازنظر نژادی یکدست و یکنواخت باقی‌مانده‌اند.

کفتر نیمه‌ اهلی

دسته دیگر این حیوان که تقریباً نیمه اهلی محسوب می‌شود معمولاً در اماکن متبرکه مثل امامزاده‌ها و مساجد و مدارس و این‌گونه جاها زندگی می‌کنند. از انفاق مردم بهره برده و از دانه‌هایی که اهالی در صحن آن مکان قرار می‌دهند تغذیه می‌کنند و آن‌هایی که در مدارس و زیرشیروانی‌ها مسکن دارند معمولاً برای تغذیه به صحرا رفته وبرمی گردند.
یک نوع کفتر وحشی دیگری نیز وجود دارد که اطلاعات چندانی از نحوه زندگی او در دست نیست به نام «فاخته» که بسیار حیوان زیبایی بارنگ آمیزی خاصی است که معمولاً به‌ ندرت هم دیده می‌شوند.

برای مشاهده و سفارش اینترنتی انواع حیوانات و پرنده ها از جمله کفتر به وبسایت واسط کالا یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه کنید.

پیشنهاد می‌کنیم مطالب زیر را در این باره مطالعه نمایید: