عیب‌یابی لنت ترمز و روش تعویض آن
سیستم ترمز ماشین از گذشته تابه‌حال پیشرفت‌های زیادی داشته است اما تمام ترمزها از مدل‌های مکانیکی قدیمی گرفته تا ترمزهای ABS امروزی که توسط کامپیوتر کنترل می‌شود، فرسوده می‌شوند و باید تعویض شوند. بااینکه همیشه بهتر است از تجهیزات اورجینال استفاده کنید، اما انتخاب لنت ترمز مناسب به دلیل برندها و مدل‌های مختلف هرروز سخت‌تر می‌شود از طرفی سیستم ترمزهای ماشین باید بسیار جدی گرفته شود چون‌که با ایمنی سرنشینان رابطه مستقیم دارد. همچنین درصورتی‌که لنت ترمز را خیلی دیر تعویض کنید، باعث آسیب رسیدن به دیگر اجزای ترمز مثل کالیپر و روتور می‌شوید. پس برای هر راننده‌ای واجب است تا انواع لنت را بشناسد و بتواند لنت موردنیاز خودروی خود را تشخیص دهد و درنهایت لنت ترمز را تعویض کند. در این مطلب قصد داریم شمارا با عیب‌یابی لنت ترمز و روش تعویض لنت ترمز بیشتر آشنا کنیم.
یک لنت باید چه مشخصاتی داشته باشد؟
قبل از اینکه به معرفی و روش‌های عیب‌یابی لنت ترمز بپردازیم، خصوصیات لنت خوب رو معرفی می‌کنیم. زمانی که می‌خواهید یک لنت ترمز جدید بخرید باید ۷ مشخصه کلیدی را بررسی کنید تا بتوانید یک لنت ترمز خوب تهیه کنید. نوع لنتی که می‌خرید به سبک رانندگی شما و شرایط محیطی بستگی دارد. برای مثال درصورتی‌که از ماشین خودتان فقط برای رفت‌وآمد در سطح شهر استفاده می‌کنید نیازی نیست نگران دمای قابل‌تحمل آن باشید اما درصورتی‌که قصد دارید از لنت ترمز برای موارد دیگر استفاده کنید، باید مطمئن شوید که تحمل داغ شدن زیاد را دارد.
نکات مهم در مورد لنت ترمز
- شرایط آب‌وهوا: یک لنت خوب باید قابلیت کار در تمام شرایط آب‌وهوایی را داشته باشد و بتوانید از آن در محیط‌های سرد، گرم، خشک یا شرجی استفاده کنید.
- سرما و گرما: لنتی که می‌خرید باید بتواند هم‌زمانی که سرد است و هم در مواقعی که داغ شده است اصطکاک کافی را ایجاد کند.
- ماکزیمم دمای کارکرد: این نشانگر، بیشترین دمایی که لنت شما می‌تواند کاربرد داشته باشد را نشان می‌دهد.
- پاسخ اصطکاک به دما: این مقدار نشان‌دهنده نیرویی است که باید به پدال وارد کنید تا همان واکنشی که ترمز در شرایط عادی دارد را در شرایط اضطراری دریافت کنید.
- طول عمر لنت و روتور: هم لنت ترمز و هم روتور فرسوده می‌شوند. شما هم در زمان خرید لنت و روتور طول عمر هر دو را بررسی کنید.
- نویز و لرزش: شما باید در زمان خرید لنت مقدار نویز، لرزش و حتی فشار موردنیاز برای عمل کردن آن را هم بدانید.
- گردوخاک: لنت‌های ترمز ممکن است گردوخاک جمع کنند و به چرخ‌های شما بچسبند.
معرفی و کارایی لنت‌های مختلف
در زیر چند نمونه لنت و کارایی آن‌ها را ذکر می‌کنیم:
لنت‌های ارگانیک
برخی لنت‌های ساخته‌شده برای ماشین‌ها از مواد آلی هستند، این نوع لنت‌ها با سایر اجزای ترمز همخوانی خوبی دارد و می‌توان از آن برای کارهای سبکی که ماشین‌ها انجام می‌دهند، بهره برد؛ اما وقتی ماشین شما به یک تریلر و یا کاروان وصل باشد و در مسیرهای طولانی رفت‌وآمد داشته باشید، این ترمز نمی‌تواند انتخاب خوبی باشد. علاوه بر این‌ها در هنگام برخورد با آب، وقتی با این‌گونه لنت ترمز می‌کنید، توان کمی برای توقف ماشین دارند.
لنت‌های نیمه فلزی
بهتر است این‌گونه لنت‌ها را نیمه فلزی بنامیم، چراکه در آن از یک کامپوزیتی از فلزات نرم برای اصطکاک تعبیه‌شده است که قدرت ترمز کردن را افزایش می‌دهد. بااین‌وجود، روتورها یا درام‌ها این نوع لنت‌های نیمه فلزی کمی زودتر از لنت‌های ارگانیکی از بین می‌روند، اما در کل انتخاب خوبی است.
لنت‌های به‌طور کامل فلزی
این نوع ترمز از کیفیت و بهره‌وری بالایی برخوردار است، اما قیمتشان کمی گران‌تر بوده و در ضمن روتور و درام‌ها در این نوع سیستم ترمز زودتر از لنت‌های نیمه فلزی نابود می‌شوند.
لنت ترمزهای سرامیکی
این نوع لنت ترمز به‌مراتب گران‌تر از سه نوع قبلی از لنت‌های ترمز است، اما از کارایی بسیار بالایی برخوردار بوده و نیز مدت‌زمان گارانتی این‌گونه لنت‌ها نیز بیشتر است. از نقطه‌ضعف‌های لنت‌های سرامیکی این است که آن‌ها در دمای بالا کارایی خوبی دارند و این مورد بیشتر برای ماشین‌های پرتحرک مسابقه‌ای خوب است. همچنین این ترمزها وقتی سرد و یا مرطوب باشند، اصلاً کارایی خوبی ندارند و ترمز ضعیفی را ارائه می‌دهند.
انتخاب لنت ترمز نیمه فلزی انتخاب اکثر راننده‌ها
لنت ترمزهای نیمه فلزی بیشترین کارایی را در خودروهای سواری دارند. همچنین قیمت بسیار مناسب آن باعث شده که مردم استقبال بیشتری از این نوع لنت‌ها داشته باشند. بیشتر خودروسازهای جدید لنت ترمز ماشین‌های خود را از جنس لنت‌های نیمه فلزی ارائه می‌دهند؛ زیرا این خودروسازان اعتقاددارند که روتورها و درام‌های خودروهایشان در مقابل لنت‌های نیمه فلزی تحمل بیشتری از خود نشان می‌دهد و دیرتر خراب می‌شوند.
بااین‌حال اگر شما بیش‌ازحد از خودروی خود کار می‌کشید، به‌طور مثال از کاروان و یا تریلر استفاده می‌کنید و در مسیرهای کوهستانی تردد می‌کنید، بهتر است از لنت ترمزهای بالاتر استفاده کنید. لنت ترمز‌هایی چون تمام فلزی و یا سرامیکی می‌توانند گزینه مناسبی باشند؛ به‌عبارت‌دیگر انتخاب لنت ترمز مناسب بستگی به کارکرد شما با ماشینتان دارد. این مسئله با جان شما در ارتباط است، پس جدی گرفتن آن امری بسیار ضروری است.
چه زمان عیب‌یابی یا تعویض لنت ترمز نیاز است؟
اگرچه شاید ترمز یکی از زیباترین قطعات اتومبیل شما نباشد ولی یکی از حیاتی‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود. توجه به علائمی که زمان تعویض یا عیب‌یابی لنت ترمز را به شما گوشزد می‌کند، می‌تواند جان شمارا نجات دهد. برخی نشانه‌ها برای تعویض لنت ترمز بسیار واضح و بدیهی هستند که می‌توان به روشن شدن چراغ‌ترمز در صفحه کیلومتر شمار و یا نیاز به مسافت بیشتر برای توقف کامل خودرو اشاره کرد.
لنت‌های کهنه
بیایید ابتدا نگاهی به نحوه عملکرد سیستم ترمز داشته باشیم. اکثر خودروهای موجود در بازار از ترمزهای دیسکی بهره می‌برند. در این سیستم، در پشت لنت‌ها روغن جریان پیداکرده و لنت با روتور (بخش چرخان) تماس برقرار می‌کند که در اثر اصطکاک، خودرو متوقف می‌شود. بعد از چندین بار تکرار این عمل، لنت‌ها ساییده می‌شوند و ضخامت آن‌ها کاهش پیدا می‌کند که این امر عملکرد ضعیف‌ترشان را در هنگام ترمز گیری در پی دارد. خوشبختانه بررسی ضخامت لنت‌های ترمز، کاری بسیار ساده و راحت است. شما باید به چرخ خودروی‌تان نگاه کنید تا روتور که فلزی است را پیدا کنید.
در یک سمت از این روتور، گیرهای فلزی وجود دارد، در میان این گیره و روتور شاهد حضور لنت هستیم. سعی کنید که ضخامت لنت‌های ترمز را حدس بزنید، در حالت کلی ضخامت آن‌ها باید حداقل ۶. ۲۵ میلی‌متر باشد. اگر ضخامت لنت‌های شما کمتر بود، باید آن‌ها را تعویض کنید. اگر چرخ خودرو شما به‌گونه‌ای طراحی‌شده که قادر به مشاهده روتور نیستید، باید ابتدا چرخ را جدا نموده و سپس به بررسی لنت در میان روتور و گیره بپردازید. در موقع بررسی لنت‌ها، می‌توانید نیم‌نگاهی هم به روتور داشته باشید، چراکه اگر بر روی آن شیار و یا فرورفتگی عمیقی را مشاهده نمایید، زمان تعویض آن فرارسیده است.
ارتباط نوع صدای ترمز و نوع عیب
در رابطه با عیب‌یابی لنت ترمز باید بدانیم که ترمزها بازه‌های متفاوتی از صدا را هنگام ترمز گیری یا رها کردن ترمز تولید می‌کنند. عملکرد مواد مصرفی در لنت‌ها که به‌منظور اتلاف انرژی مورداستفاده قرار می‌گیرند. با ایجاد نویز و حرارت همراه است. درنتیجه جیغ گاه‌وبیگاه ممکن است عادی باشد که علت آن سرما، گرما، رطوبت، برف، گِل، نمک و غیره است. به‌عبارت‌دیگر. جیغ گاه‌وبیگاه همیشه به مفهوم وجود مشکل و یا کاهش اثر ترمز نیست. به یاد داشته باشید که بعضی صداها طبیعی‌اند و رفع آن‌ها به هیچ‌ترمیم و با تعمیری نیاز ندارد. نظیر:
عیب‌یابی صدای جیغ لنت ترمز
این جیغ هنگامی‌که ترمزها سرد هستند و معمولاً در صبحگاه شنیده می‌شود. این صدا طبیعی است و به هیچ سرویسی نیاز ندارد. به این پدیده Morning Sickness نیز می‌گویند. گاهی اوقات صدای جیغ تولیدی نشانگر نیاز خودرو به لنت ترمز جدید است.
عیب‌یابی صدای جیغ بلند ممتد لنت ترمز
وقتی خودرو در حال حرکت است و ترمز گرفته می‌شود یا حتی زمانی که ترمز گیری انجام نمی‌گیرد، شنیده می‌شود. این صدا هنگامی‌که نشانه‌روی لنت ترمز با دیسک تماس پیدا می‌کند، تولید می‌شود و نشان می‌دهد که لنت تمام‌شده است و باید تعویض شود. همچنین هر سیستم ترمزی می‌تواند در دفعات زیاد ترمز گیری در ترافیک‌های سنگین با جاده‌های پرفرازونشیب، نویز تولید کند. در چنین شرایطی، دمای دیسک و لنت بسیار بالا می‌رود.
عیب‌یابی صدای لنت ترمز در حال توقف
این صدا معمولاً به دلیل لعابی یا شیشه‌ای شدن سطح دیسک به‌واسطه ترمزهای سنگین و متوالی تولید می‌شود و برای رفع آن باید لنت‌ها تعویض شوند و سطح دیسک دوباره پرداخت گردد.
عیب‌یابی صدای نویز لنت ترمز
فقط یک‌بار هنگام ترمز گیری از سیستم تعلیق جلو شنیده می‌شود. این صدا نتیجه جابجایی و حرکت لنت‌ها در جهت دوران دیسک است و اگر پدال ترمز محکم فشرده شود. احتمال تولید صدا کمتر می‌شود. برای رفع این عیب باید از نصب صحیح لنت‌ها. گیره‌ها و Shim ها مطمئن شویم.
عیب‌یابی نویز چندگانه لنت ترمز
فقط یک‌بار بعد از روشن کردن موتور شنیده می‌شود. این صدا مربوط به سیستم خودآزمای ترمز ABS است و به هیچ‌گونه سرویس و تعمیری نیاز ندارد. سیستم ترمز ABS دارای یک بخش خودآزماست که در بعضی مدل‌ها پس از روشن شدن خودرو و با اولین ترمز گیری و در برخی دیگر بعدازآن که سرعت خودرو برای اولین بار به حد معینی رسید، عمل می‌کند.
عیب‌یابی لنت ترمز در رابطه با کشیده‌شدن خودرو
در رابطه با عیب‌یابی لنت ترمز اگر تابه‌حال احساس کردید که کنترل خودرو در هنگامی‌که به سمت چپ یا راست می‌پیچید و یا ترمز می‌کنید، در اختیار شما نیست، باید بگوییم که سیستم ترمز اتومبیل شما دچار مشکل است. کشیده شدن خودرو به یک سمت به معنای گیرکردن کالیبر بوده که نتیجه آن اصطکاک بیشتر در یک چرخ نسبت به دیگری است. یکی دیگر از دلایل این امر می‌تواند مربوط به یکسان نبودن نیروهای وارده به چرخ‌ها باشد. البته باید به این نکته اشاره نمود که کشیده شدن خودرو همواره به معنای وجود مشکل در سیستم ترمز نیست. آسیب در سیستم تعلیق خودرو و ساییدگی لاستیک نیز می‌تواند باعث کشیده شدن خودرو شوند. اگر خودروی شما دارای چنین مشکلی است، حتماً به یک مکانیک مراجعه نمایید.
عیب‌یابی لنت ترمز در رابطه با لرزش پدال ترمز
اگر تابه‌حال با خودرو مجهز به سیستم ترمز ABS مجبور به توقف شدید شده باشید مسلماً لرزش پدال ترمز را تجربه کرده‌اید. علت این امر تماس‌های سریع و ممتد لنت با روتور بوده که ایجاد لرزش می‌کند. اگر با چنین وضعیتی در هنگام ترمزهای عادی مواجه شدید، سیستم ترمز خودرو شما مشکل دارد. به‌طورکلی وجود لرزش در پدال ترمز به معنای سطح ناهموار روتور بوده که این بازخورد را به راننده منتقل می‌کند.
روتورها معمولاً تحت‌فشار بسیار زیاد، دچار تغییر شکل می‌شوند. گرمای ناشی از اصطکاک در زمان ترمزهای شدید برای مثال در هنگام رانندگی در مسیرهای شیب‌دار می‌تواند شکل روتور را تغییر دهد. اگر شما اخیراً فشار زیادی را به سیستم ترمز خودرو وارد نکرده‌اید ولی همچنان در پدال ترمز خود احساس لرزش می‌کنید، شاید چرخ‌های شما بالانس نباشد. برای رفع مشکل در هنگام لرزش پدال ترمز، به مکانیک مراجعه کنید.
نامتناسب بودن عملکرد ترمز با فشار وارده به پدال
در رابطه با عیب‌یابی لنت ترمز باید به نامتناسب بودن عملکرد ترمز با فشار وارده به پدال توجه کنیم. علاوه بر موارد گفته‌شده در قبل، نحوه عملکرد پدال ترمز خودرو شما نیز می‌تواند نشان‌دهنده مشکل در سیستم ترمز باشد. اگر برای توقف خودرو باید پای خود را تا انتها بر روی پدال ترمز فشار دهید، این امر به معنای لنت ترمز فرسوده و یا مشکل در سیستم هیدرولیک ترمز است. مشکل در سیستم هیدرولیک به معنای وجود هوا در روغن ترمز بوده و یا سیستم دچار نشتی است برای بررسی نشتی روغن ترمز می‌توانید یک برگه سفید را هنگام شب زیر خودرو قرار دهید و صبح آن را مشاهده کنید.
روغن ترمز معمولاً روشن بوده و شبیه به روغن خوراکی است. برخلاف موضوع قبل، اگر پدال ترمز سریعاً به فشار واکنش نشان داد و در هنگام لمس آن نیز خودرو متوقف شد، بازهم سیستم ترمز دچار مشکل است. این امر می‌تواند نشان‌دهنده فرسوده بودن روتور و یا وجود رطوبت در روغن ترمز باشد. برای رفع این مشکل می‌توانید با پرداخت هزینه‌ای کم، روغن ترمز را عوض کنید که البته اگر با این امر آشنایی ندارید به مکانیک مراجعه نمایید.
نحوه تعویض لنت ترمز
پس از اینکه روش‌های عیب‌یابی لنت ترمز را بیان کردیم، به سراغ روش‌های تعویض لنت می‌رویم که به شکل زیر است:
انتخاب لنت ترمز مناسب
انتخاب لنت ترمز مناسب و باکیفیت جز اولین و درعین‌حال مهم‌ترین پارامترها برای تعویض وعیب‌یابی لنت ترمز موردنظر است.
اطمینان از خنک بودن موتور
اگر خودرو خود را به‌تازگی خاموش کرده‌اید باید اندکی صبر کنید تا لوازم ترمز خودروی شما به‌اندازه کافی خنک شوند تا فرآیند تعویض لنت ترمز به‌خوبی صورت گیرد.
شل کردن مهره‌های چرخ
شما می‌بایست قبل از جک زدن زیر خودرو مقداری مهره‌های چرخ را شل نمایید. لازم به ذکر است نیازی به شل کردن مهره‌های کلیه چرخ‌ها نیست. ابتدا چرخ‌های جلویی و بعد از تعویض لنت ترمز، مهره چرخ‌های عقب را بازکنید.
جک زدن
جک چرخ را با دقت به زیر خودرو برده و سپس با آچار چرخ خودرو را بالا ببرید مراقب دستان خود در هنگام بالا بردن جک باشید. به‌هیچ‌عنوان در زیر خودرو به‌طور مستقیم قرار نگیرید.
باز کردن مهره‌های چرخ و بیرون آوردن چرخ
بعد از بالا بردن جک می‌بایست مهره‌های جک را به‌طور کامل بازنمایید و چرخ را از دیسک چرخ خارج نمایید. احتیاط کنید مهره‌های چرخ را گم نکنید. دقت کنید اگر دیسک چرخ کثیف بود و با گردوغباری روی آن نشسته بود، می‌توانید از مایع تمیزکننده استفاده نمایید.
باز کردن پیچ پشت سیلندر ترمز
سیستم ترمز دارای یک سیلندر ترمز و کالیپر مربوطه است که لنت‌های ترمز در داخل آن قرار می‌گیرد. شما می‌بایست از پشت، پیچ مربوطه را توسط آچار مناسب بازنمایید. فشار لوله‌های روغن ترمز که به کالیپر ترمز متصل است را چک کنید. اگر خودرو به مدت طولانی حرکت نکرده باشد. روغن ترمز در لوله‌های انتقال روغن وجود ندارد؛ اما اگر خودرو را به‌تازگی خاموش کرده‌اید ممکن است به‌محض باز کردن پیچ‌های پیستون ترمز روغن با فشار از آن خارج شود. اگر واشری در بین کالیپر سیستم ترمز وجود داشت آن‌ها را با احتیاط برداشته و سپس بعد از تعویض لنت ترمز آن‌ها را در جای خود قرار دهید.
باز کردن کالیپر از روی دیسک چرخ
به‌آرامی و بااحتیاط کالیپر روی دیسک چرخ را برداشته و روی سطح دیگری قرار دهید تا بتوانید به لنت‌های ترمز دسترسی پیدا کنید.
برداشتن لنت ترمزهای قدیمی و کارکرده
بااحتیاط و بدون آسیب رسیدن به دیسک چرخ، لنت ترمزهای قدیمی را از روی محل قرارگیری لنت خارج کرده و کنار بگذارید. لازم به ذکر است باز کردن لنت‌های قدیمی باید بااحتیاط و آهسته انجام شود تا آسیبی به بدنه دیسک ترمز وارد نشود.
گذاشتن لنت ترمزهای جدید
در این لحظه شما می‌بایست لنت ترمزهای جدید و نو را در محل قرارگیری لنت قرار دهید. توجه داشته باشید لنت ترمزهای جدید را به همان‌گونه که لنت‌های قدیمی قرارگرفته بودند در محل خود بگذارید.
چک کردن سطح روغن ترمز در مخزن
همان‌طور که گفته شد به‌محض باز کردن پیچ کالیبر ترمز مقداری روغن ترمز به بیرون می‌پاشد و مقداری از سطح روغن ترمز در مخزن کاسته می‌شود لذا باید در این مرحله روغن ترمز را فول نمایید.
بستن کالیپر ترمز
کالیبر ترمز را مثل حالت اولیه روی دیسک ترمز قرار دهید و پیچ‌های آن را ببندید.
سیستم ترمز را هواگیری کنید
چون سیستم ترمز را بازکرده‌اید مقداری هوا به‌طور طبیعی وارد سیستم ترمز و لوله‌های رابط شده است، لذا برای عملکرد مطلوب می‌بایست این هوا از سیستم ترمز خارج گردد. برای این کار ابتدا شلنگ اتصال روغن ترمز که به کالیپر ترمز متصل است را در دست بگیرید، سپس فرد دیگری به‌طور مرتب و پی‌درپی پدال ترمز را تا انتها فشار دهد تا هوای داخل لوله‌های رابط ترمز از سیستم ترمز خارج گردند.
لازم به ذکر است برای این مرحله به فرد دیگری برای فشار دادن پدال ترمز نیاز است. بعد از – مدتی فشار دادن پدال ترمز، هوای داخل لوله‌ها تخلیه می‌شود و دیگر پس‌ازآن فقط روغن از شلنگ روغن ترمز خارج می‌گردد، در این لحظه می‌بایست شلنگ ترمز را به کالیبر ترمز متصل نمایید.
در نهایت هم چرخ را ببندید.
روشن کردن خودرو و تست کردن ترمز
خودرو را روشن نمایید و حرکت کنید و سعی کنید چند ترمز شدید گرفته و میزان قدرت ترمز را ارزیابی نمایید و از صحت عملکرد ترمز خود اطمینان حاصل نمایید.
اطلاعات بیشتر در مورد عیب‌یابی لنت ترمز
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد عیب‌یابی لنت ترمز می‌توانید به ویکی‌پدیا مراجعه نمایید.
همچنین جهت خرید و فروش انواع لوازم یدکی ماشین خود می‌توانید به وبسایت واسط کالا یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد نگهداری خودرو می‌توانید مطلب زیر را مطالعه نمایید.
سلام...من لنت های ماشینم تازه عوض کردم بازم صدا می دهند..هیچ اطلاعاتی درباره لنت نداشتم بازم خوبه مطلب درباره وسایل ماشین هم هست.ممنون ازتون