چرا فن ماشین پراید یکسره کار می‌کند؟

به حالتی که در آن فن رادیاتور ماشین پیوسته کار می‌کند، یکسره شدن فن خودرو می‌گویند. همه ماشین‌ها فن دارند. وظیفه‌ای که این فن بر عهده دارد این است که آب رادیاتور را خنک نماید و همچنین دمای موتور را کم کند. در حقیقت این‌که خودرویی فن نداشته باشد امری محال است. امروزه تکنولوژی فن‌های رادیاتور هم مشابه دیگر قطعات خودرو پیشرفت کرده است و دارای امکانات بیشتری شده است. در اتومبیل‌های قدیمی همچون پیکان فن خودرو به وسیله یک تسمه به موتور متصل بود و زمانی‌که موتور کار می‌کرد، آن پروانه یکسره بدون هیچ‌گونه پیچیدگی خاصی شروع به کار می‌نمود. فقط خرابی آن پاره شدن تسمه پروانه و یا شکستن پروانه فن بود. در این مقاله به دلایل یکسره کار کردن فن پراید می‌پردازیم، امید است تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا بتوانید این مشکل را برطرف کنید.

بعد از گذشت مدت زمانی که سیستم خودروها پیشرفته‌تر شدند، فن‌ها دیگر یکسره کار نمی‌کردند و هوشمند شدند. در این صورت با رسیدن به دمای مورد نظر فن کار می‌‌کند و در دمای مورد نظر فن قطع می‌کند. این امر موجب می‌شود که با یکسره کار کردن فن، با مشکل کاهش بیش از اندازه دما مواجه می‌شویم که برای موتور زیان دارد. اما گاهی اوقات بنا به دلایلی فن خنک‌کننده رادیاتور ماشین، خاموش نمی‌شود و پیوسته کار می‌کند. این مشکل می‌تواند نشانه‌ای جدی در اتومبیل باشد.

مهم‌ترین دلایلی که موجب یکسره کار کردن فن ماشین پراید ماشین می‌شود عبارتند از:

رله فن عامل اصلی تداخل در عملکرد فن

قطعه‌ای سخت افزاری که برای راه اندازی فن خنک‌کننده موتور می‌باشد رله فن(Fan relay) نام دارد. این قطعه در قسمت سیم‌کشی فن خنک‌کننده قرار دارد. به طور خلاصه می‌توان گفت که رله فن وظیفه دارد در هر زمانی‌که ECU دستور کار کردن فن‌ها را می‌دهد برق ۱۲ ولت را به فن‌ها ‌برساند. آسیب دیدن رله‌ها در اثر داغ شدن آن‌ها سبب می‌شود که پلاتین آن‌ها به یکدیگر بچسبند.

هنگامی‌که ECU تشخیص دهد که فن به اندازه کافی کار کرده است، یک پالس را به رله می‌فرستد و کنتاکت‌های رله فن باز می‌شود و فن خاموش می‌شود. کنتاکت‌های رله فن در اثر کار کردن دچار فرسودگی می‌شوند. همان‌طور که در بالا هم اشاره شد فرسودگی و داغ شدن بیش از اندازه آن‌ها نیز سبب می‌شود پلاتین آن‌ها به یکدیگر بچسبند و فن یکسره شده و همواره کار کند.‌ برای این‌که متوجه این موضوع شوید بایستی دیاگی بزنید که به طور تخصصی قسمت فن موتور را بررسی کند.

یکسره کار کردن فن پراید به دلیل خرابی فشنگی آب

وظیفه‌ای که آب رادیاتور بر عهده دارد این است که موتور خودرو را خنک کند. این آب با عبور از منافذ سیلندر، گرما را به خود می‌گیرد و سیلندر را خنک می‌نماید. آب می‌چرخد و با عبور از رادیاتور خنک می‌گردد و این فرایند مجدداً تکرار می‌شود. مهم‌ترین پارامتری که شما به عنوان یک راننده بایستی همیشه آن را مورد بررسی قرار دهید دمای آب رادیاتور و دمای آب داخل موتور است. فشنگی آب قطعه‌ای است که دمای آب را در هر لحظه می‌سنجد. فشنگی آب که از آن با نام‌هایی همچون سنسور دمای آب، شمع آب و یا coolant temperature sensor یاد می‌شود قطعه‌ای است که به منظور سنجش میزان دمای آب طراحی گشته است.

فشنگی آب در مسیر مایع خنک‌کننده موتور یا همان آب رادیاتور قرار می‌گیرد و با عبور آب رادیاتور از این سنسور، دمای آب لحظه به لحظه آب رادیاتور را به پشت آمپر و ECU می‌دهد. گفتنی است که فشنگی آب مقاومتی است متغیر با ضریب حرارتی منفی، که با کاهش دما مقدار مقاومت آن افزایش می‌یابد و با افزایش دمای آب مقاومت فشنگی کاهش می‌یابد. به همین علت است که وقتی دمای آب به ۹۷ درجه می‌رسد، در فشنگی هیچ‌گونه مقاومتی وجود ندارد و فن راه اندازی می‌شود. این اطلاعات توسط سیم‌کشی از فشنگی آب به پشت آمپر به منظور اطلاع راننده و به ECU به جهت این‌که فن راه اندازی شود ارسال می‌شود. بنابراین یکی دیگر از دلایلی که می‌تواند سبب یکسره کار کردن فن ماشین پراید ‌شود فشنگی آب است.

نکته

همان‌طور که در بالا اشاره شد فشنگی آب یا فشنگی فن، دمای آب رادیاتور را می‌سنجد و مقدار دما را به ECU می‌فرستد. گفتنی است که کامپیوتر از اطلاعات دمای آب استفاده‌های مختلفی می‌کند که می‌توان از موارد استفاده آن به مواردی همچون تشخیص عملکرد فن در دور کند و دور تند، تشخیص سرد بودن هوا و تشخیص راه اندازی و اتمام ساسات و عملکرد فن خنک کننده موتور، اشاره کرد. تشخیص دمای آب در هر لحظه و ساسات نمودن و نیز قطع ساسات در استارت اولیه یکی از وظایف فشنگی آب محسوب می‌شود.

خراب شدن فشنگی آب سبب می‌‌شود که اطلاعات اشتباه به ECU فرستاده شود که همین امر موجب یکسره شدن فن خودرو می‌گردد. علت این امر هم اشتباه تشخیص دادن دمای آب می‌باشد که فن را در داخل اضطراری قرار می‌دهد. حتی دلیل روشن ماندن فن ماشین پس از خاموش شدن، تشخیص بالا بودن دمای آب رادیاتور می‌باشد. شما با مشاهده علائمی که در ادامه ذکر شده است می‌توانید به خرابی این سنسور دمای آب پی ببرید و در صدد رفع آن بر بیایید.

دلایل خرابی و رفع مشکل فشنگی آب

• اتومبیلتان بد روشن می‌شود.
• دمای آب به طور صحیح نشان داده نمی‌شود.
• خودرویتان دود می‌کند و مصرف سوخت آن افزایش می‌یابد.
• دمای آب پشت آمپر با دمای ECU در دستگاه دیاگ عدد متفاوتی را نشان می‌دهد.

حال ممکن است این سوال پیش می‌آید که آیا لازم است که تا زمان خاموش شدن فن، موتور اتومبیل هم روش باشد؟ پاسخ ما به این سوال این است که بله بایستی این امر تحقق یابد چرا که فن خنک‌کننده، آب درون رادیاتور را خنک می‌کند اما با خاموش شدن خودرو واتر پمپ از کار می‌افتد و آب گردش پیدا نمی‌کند. در این حالت است که آبی که داخل رادیاتور است خنک می‌شود و آب داخل موتور داغ می‌ماند. کار کردن فن در حالتی که موتور خاموش است، سبب می‌شود باتری خودرو نیز ضعیف شود.

یکسره کار کردن فن پراید به دلیل مشکل در سیم‌کشی فن

سیم‌کشی فن راه ارتباطی فن با ECU و رله‌های فن می‌باشد. سیم‌کشی فن موتور از سیم‌های به هم تابیده شده ساخته شده است. یک لایه چسب و یک لوله خرطومی از این سیم‌ها محافظت می‌کنند. گاهی اوقات بر اثر باز و بست موتور، گذر زمان، موتورشویی و دستکاری در سیم‌کشی موجب می‌شود که سیم‌کشی دچار آسیب‌دیدگی شود. این آسیب‌دیدگی سبب می‌شود که در سیم‌کشی و راه اندازی فن به طور ناخود آگاه اتصال پیش آید و حتی سبب می‌شود که فن پیوسته کار کند و از کار بیفتد. پس چنانچه سیم‌کشی، اتصالات و یا سوکت‌های ارتباطی از ECU به فشنگی آب و همچنین از فشنگی به قطعات فن دارای مشکلی باشد و یا این‌که ارتباط درست برقرار نباشد، به عبارتی اتصال داشته باشد و یا این‌که قطعی داشته باشد سبب خواهد شد که فن به درستی کار نکند.

یکسره کار کردن فن پراید به دلیل مشکل در ترموستات

ترموستات قطعه‌ای مکانیکی می‌‌باشد که بین رادیاتور و موتور تعبیه شده است. وظیفه‌ای که ترموستات بر عهده دارد کنترل نمودن آب ترموستات می‌باشد. حال ممکن است این سوال پیش آید که اگر ترموستات برداشته شود چه اتفاقی می‌افتد؟ برداشتن ترموستات سبب می‌شود مایع خنک‌کننده نه کاملاً داخل رادیاتور بماند که خنک گردد و نه کاملاً در موتور بماند که سبب تعادل در دمای موتور گردد. هم سرد کار کردن و هم گرم کار کردن برای موتور ضرر دارد زیرا برای این‌که موتور در دمای عادی کار کند قطعاتی همچون ترموستات و فن خنک‌کننده نباید مدام و یکسره کار کنند.

این قطعات بایستی هنگامی‌که دما بیش از حد بالا رفت کار کنند و هنگامی‌که دما از اندازه‌ای پایین‌تر شد از کار بیفتد. پس وظیفه ترموستات این است که با تغییر دما عکس‌العمل نشان دهد. در اتومبیل، ترموستات در مسیر آب قرار دارد. این قطعه با بستن مسیر آب، آب رادیاتور را زودتر گرم می‌نماید و با باز کردن مسیر آب از این‌که آب بیش از اندازه داغ شود جلوگیری می‌کند. پس چنانچه ترموستات آسیب دیده باشد و یا به درستی عمل نکند و یا به اصطلاح قفل کند سبب مانع گردش آب در سیستم می‌گردد. همین امر موجب می‌شود که دمای موتور بالا رود و سبب یکسره شدن فن خودرو گردد.

چگونه می‌توانیم متوجه خرابی ترموستات شویم؟

در پاسخ به سوال باید گفت که خراب شدن ترموستات ماشین سبب می‌شود که فشار زیادی به موتور وارد شود و موتور ماشین سرد کار کند. هرگونه مشکل و خرابی که در ترموستات ایجاد شود به طور مستقیم روی دمای موتور تأثیر خواهد گذاشت و در دراز مدت امکان دارد که سبب وارد شدن صدمات جدی به موتور ماشین شود. ترموستات آسیب‌دیده سبب می‌شود که موتور اتومبیل دیرتر از حالت معمول گرم شود که این امر خود سبب افزایش مصرف سوخت هم می‌شود. افزون بر این خرابی ترموستات ماشین در موتور می‌تواند در طولانی مدت سبب فرسوده شدن سیلندرها و همچنین کاهش غلظت روغن ‌شود و در نهایت منجر به فرسایش قطعات خودرو گردد.

از علائم خراب شدن ترموستات اتومبیل می‌توان به مواردی اعم از نشت آب رادیات از بخش‌های مختلف اتومبیل، مصرف زیاد روغن موتور، تغییرات مداوم درجه آمپر به طور نامنظم، افزایش غیر طبیعی مصرف سوخت و بالا رفتن دمای موتور به بیش از حدی که مجاز می‌باشد و نیز جوش آوردن خودرو در همان دقایق اولیه‌ای که اتومبیل روشن می‌شود اشاره کرد. بنابراین اگر با این موارد مواجه شدید به دنبال رفع خرابی ترموستات اتومبیلتان باشید تا چنانچه مشکل یکسره شدن فن اتومبیلتان به دلیل ترموستات معیوب باشد، مشکل آن حل شود.

یکسره کار کردن فن پراید به دلیل خرابی کامپیوتر یا ECU

تمام دستور عملکرد فن به وسیله ECU صادر می‌گردد. engine control unit که به اختصار ecu نامیده می‌شود کنترل‌کننده و هدایت‌کننده قطعات خودرو می‌باشد. کنترل فن خنک‌کننده رادیاتور از مهم‌ترین وظایفی است که ECU به عهده دارد. افزون بر این تشخیص زمان راه افتادن فن هم به وسیله آی سی‌های کامپیوتر اتومبیل انجام می‌شود. حال اگر آی سی‌هایی که مربوط به سیستم فن می‌باشد خراب شده باشد به درستی عمل نخواهد کرد و ممکن است سبب یکسره شدن فن پراید شده و حتی موجب شود که فن به درستی کار نکند.

یکسره کار کردن فن پراید به دلیل خرابی واتر پمپ

واتر پمپی که فرسوده است یکی دیگر از دلایل پیوسته کار کردن فن خودرو می‌باشد. به طور معمول این قطعه خرابی زیادی دارد. برای تست کردن آن می‌توانید از صدای پمپ متوجه سلامتی آن شوید. واتر پمپ به فارسی به معنی پمپ آب می‌باشد. گفتنی است که از زمانی‌که اتومبیل‌ها نیاز به خنک‌کننده‌ای داشتند این پمپ‌ها هم وجود داشت. همان‌طور که خود مستحضرید موتور خودرو بعد از طی نمودن مسافتی نیاز دارد تا خنک شود. عمل خنک شدن در موتورهای ساده‌تر به کمک هوا انجام می‌شد. اما در موتورهایی که پیشرفته‌تر می‌باشند توسط سیستم خنک‌کننده موتور، خنک می‌شود.

سیستم خنک‌کننده ساده توسط یک پروانه فن، رادیاتور و واتر پمپ، آب را درون کانال‌های مخصوص آب می‌چرخاند و موتور را خنک می‌کند. پس از گذشت مدت زمانی سیستم خنک‌کننده‌های موتور پیشرفته‌تر شدند. پیشرفت تکنولوژی موجب شد که اتومبیل‌ها از اجزایی دیگر همچون ترموستات و فشنگی آب استفاده کنند. در سیستم‌های بروزتر، سیستم خنک‌کننده‌ها توسط ECU کامپیوتری شد. اما با وجود این همه پیشرفت واتر پمپ همان سیستم قدیمی خود را حفظ نمود و تغییرات چشمگیری نکرد.

نکته‌ای در مورد واتر پمپ

شایان ذکر است که این قطعه کاملاً مکانیکی می‌باشد و توسط نیروی چرخش موتور، با فشار آب را داخل شلنگ‌های آب هدایت می‌نماید. این شلنگ‌ها متصل به موتور می‌باشند، آب به سمت موتور می‌رود و وارد سر سیلندر می‌شود. این آب از داخل سیلندر عبور می‌کند و موتور را خنک نمی‌کند. پس از جذب گرما و داغ شدن آب، آب به رادیاتور بازمی‌گردد. این چرخش آب به وسیله پمپاژ واتر پمپ انجام می‌گیرد. ماندن آب در یک نقطه به علت این‌که خنک نمی‌شود، سبب می‌شود واشر سر سیلندر بسوزد. در حقیقت دلیل این امر این است که از آن‌جائیکه خنک سازی موتور بسیار مهم و حیاتی است چنانچه موتور اتومبیل به درستی خنک نشود سبب ایجاد مشکلات زیادی می‌شود.

عواقب درست کار نکردن واتر پمپ

چنانچه پمپ آب به درستی عمل نکند آب با میزان فشاری که مورد نیاز است چرخش پیدا نمی‌کند. این‌‌که آب نچرخد موجب می‌شود آب به طور کامل خنک نشده و در نتیجه با افزایش دمای آب خنک‌کننده، دمای موتور نیز افزایش یابد. افزایش دمای موتور هم سبب می‌شود فن خودرو یکسره شده و خاموش نشود. این مدام کار کردن فن‌های خنک‌کننده به تشخیص فشنگی فن به دلیل بالا رفتن دمای آب رادیاتور می‌باشد. همان‌طور که خود مستحضرید واتر پمپ سبب چرخش آب می‌شود و این پمپاژ نشدن آب، سبب بالا رفتن دمای آب می‌شود. بالا رفتن دمای آب رادیاتور سبب می‌شود که خودرو جوش آورد.

به حالتی که آب رادیاتور به نقطه جوش می‌‌رسد حالت جوش آوردن می‌گویند. وقتی‌که آب به نقطه جوش می‌رسد به علت انبساط نیاز به فضای بیشتری پیدا می‌کند. همین نیاز داشتن به فضای بیشتر سبب می‌شود آب از نقاط متعدد نیاز به تخلیه داشته باشد.‌ بنابراین در حالت کلی می‌توان گفت که وظیفه پمپ، گردش آب و پمپاژ آب در سیستم خنک‌کننده خودرو می‌باشد. خرابی در سیستم عملکرد واتر پمپ هم سبب می‌شود که گردش آب در سیستم تداخل پیدا کند. همان‌طور که در بالا هم ذکر شد چنانچه آب در رادیاتور به خوبی گردش نداشته باشد دمای موتور بالا می‌رود و در نتیجه موجب می‌گردد فن خودرو یکسره شود.

کار نکردن فن پراید

همان‌طور که در بالا هم اشاره کردیم فن سیستم خنک‌کننده خودرو می‌باشد که وجود آن در تمامی اتومبیل‌ها امری حیاتی می‌باشد. فن برای کار کردن به اجزای مختلفی همچون فشنگی فن، رله و ECU (در برخی مدل‌های پایین‌تر به جای داشتن یونیت فن) وابسته است. کار نکردن فن موجب می‌شود واشر سر سیلندر بسوزد و موتور آن تا حد حالت‌پذیری بدنه آن، داغ شود. گفتنی است که فن‌ها به دو دسته فن‌های تک دور و فن‌های دو دور تقسیم می‌شوند. فن تک دور یک رله دارد که از طریق فشنگی فن که به ECU فرمان می‌دهد، عمل می‌کند. فن دو دور، دو رله دارد که یکی برای دور کند و دیگری برای دور تند می‌باشد که به وسیله فشنگی که به ECU فرمان می‌دهد عمل می‌کند.

اگر فن پراید کار نکرد چه کار باید انجام داد؟

حال ممکن است این سوال برایتان پیش آید که اگر در شرایطی قرار گرفتیم که فن کار نکرد باید چه بکنیم؟ در این شرایط باید دو کار انجام دهید:

• سوکت فشنگی فن را بکشید. گفتنی است که این کار راحت‌ترین کار می‌باشد و به آسانی می‌توانید آن را انجام دهید.
• به سوکت فن برق مستقیم بدهید. انجام دادن این کار در خودروی پراید آسان‌تر است.

در این مقاله سعی ما بر این بود که دلایل یکسره کار کردن فن پراید را بیان کنیم. بنابر مطالبی که در بالا ذکر شد چنانچه با مشکل یکسره شدن فن خودرویتان مواجه شدید لازم است به دنبال عیب‌یابی در سیستم‌هایی از قبیل رله فن، فشنگی آب، سیم‌کشی برق، ترموستات، کامپیوتر و یا ECU و همچنین واتر پمپ در خودروی خود باشید و آن را برطرف کنید چرا که در صورت رفع نشدن مشکل یکسره کار کردن فن خنک‌کننده آب رادیاتور بیش از اندازه خنک می‌شود که همین امر موجب افزایش مصرف سوخت، آسیب دیدن قطعات موتوری، کاهش عمر فن خودرو و همچنین گرم نکردن بخاری می‌گردد. چنانچه خود در این زمینه تخصص کافی ندارید به یک مکانیک باتجربه و ماهر مراجعه کنید تا مشکل یکسره شدن اتومبیلتان را رفع نماید.

اطلاعات بیشتر

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد فن خودو می‌توانید به ویکی‌پدیا مراجعه نمایید.