تغییرات آب‌وهوا و تغییرات فصول به‌غیراز اینکه زیبایی‌های خاص طبیعی و تغییرات عادات زندگی را به همراه دارد، برای برخی افراد معضل بزرگی است. اغلب مردم در بهار و تابستان دچار حساسیت فصلی می‌شوند و درنتیجه حسابی به دردسر می‌افتند. این افراد به‌اندازه‌ای درگیر مبارزه و حل حساسیت فصلی خود هستند که شاید از زیبایی‌های طبیعت لذت نبرند و آرزو کنند که هوا سرد شود، برگ درختان بریزد و به گیاهان به خواب زمستانی بروند! اما برخلاف تصور اکثریت مردم، آیا می‌دانستید حساسیت فصلی در زمستان بیشتر از فصل‌های دیگر است؟ در این مقاله در مورد حساسیت فصلی در زمستان و نحوه‌ی درمان آن و همچنین تفاوت سرماخوردگی با حساسیت صحبت می‌کنیم.
در زمستان گردوغبار، آلودگی هوا، پرز لباس، پشم، پرز رختخواب و عطرها بیشتر حساسیت ایجاد می‌کنند. شما فکر می‌کنید سرماخورده‌اید درحالی‌که این ممکن است حساسیت فصلی باشد. همچنین چون کشور ما در منطقه‌ای معتدل قرار دارد. این امر باعث می‌شود، گیاهان در تمام فصل‌های سال گرده‌افشانی کنند. این گرده‌افشانی گیاهان با همه زیبایی‌ها و سبزی‌هایش برای بعضی افراد زیان‌آور و کاهش‌دهنده کیفیت زندگی است.
علت بروز آلرژی در فصل زمستان چیست؟
در فصل زمستان معمولاً منبع آلرژی از داخل خانه است چراکه در هوای سرد منابع آلرژی‌زا از بین می‌روند. اگر در روزهای سرد زمستان مدت بیشتری را در خانه می‌گذرانید، ممکن است متوجه شده باشید که ممکن است پس از مدتی عطسه کردن، سرفه کردن و خارش به سراغتان بیاید. برخی از عوامل حساسیت فصلی در زمستان عبارت‌اند از:
- شوره سر: معمولاً یکی از عوامل آلرژی‌زا در طول زمستان شوره سر است. اگر حیوان خانگی داشته باشید ممکن است فکر کنید که علائم آلرژی‌تان (عطسه، سرفه، خارش و…) به دلیل حضور آن‌هاست اما علت واقعی می‌تواند شوره سر خود و یا یکی از اعضای خانواده باشد!
- کرم غبار: این جانوران میکروسکوپیک یکی از مهم‌ترین دلیل ایجاد آلرژی در خانه در فصل زمستان می‌باشند. معمولاً این جانوران بسیار ریز و کوچک در تخت خواب، فرش‌ها و اثاثیه و لوازم منزل قرار می‌گیرند.
- قارچ: همیشه در هوا هاگ قارچ‌ها وجود دارد اما برای افرادی که حساسیت دارند، تنفس این هاگ‌ها می‌تواند باعث عطسه، گرفتگی و خارش بشود. قارچ‌ها معمولاً در محیط‌های نم‌دار و مرطوب مثل زیرزمین و حمام خانه رشد می‌کنند.
- تخم‌گذاری سوسک‌ها: سوسک‌ها خیلی سخت‌جان هستند و می‌توانند در هر محیطی زندگی کنند. معمولاً سوسک‌ها همه‌جا دیده می‌شوند و حتی اگر خانه و زندگی خیلی تمیزی نیز داشته باشید ممکن است آن‌ها را نزدیک خود ببینید بنابراین سعی کنید که حتماً درب ظروف حاوی غذا را به‌خوبی ببندید و آشغال‌ها را نیز به‌موقع تخلیه کنید.
علائم حساسیت فصلی در زمستان
علائم حساسیت زمستانی درواقع همان علائم حساسیت فصلی است، اما به دلیل سردتر بودن هوا در فصل زمستان، وقت بیشتری را در خانه می‌گذرانید و در معرض عوامل حساسیت‌زا داخلی بیشتری قرار می‌گیرید.
از شایع‌ترین علائم حساسیت زمستانی می‌توان به عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم، خارش گوش، خارش گلو، گرفتگی بینی، سختی در تنفس، سرفه‌های خشک، ضایعات پوستی، تب با درجه پایین، اشاره کرد. حساسیت فصلی در زمستان در شرایط وخیم‌تر که بیشتر در ارتباط با آسم است علائمی مانند تنگی نفس شدید، تنفس خیلی سریع و احساس خستگی و اضطراب به همراه دارد.
چگونه از آلرژی زمستانی پیشگیری کنیم؟
نکته‌ای که در مورد حساسیت یا آلرژی فصلی در زمستان وجود دارد این است که هوای سرد می‌تواند به‌راحتی و به‌سرعت علائم آلرژی را بدتر و اوضاع را وخیم‌تر کند. به‌طور مثال در زمستان مردم بخاری‌ها و وسایل گرمایشی را روشن می‌کنند و همین امر باعث می‌شود تا هوای داخل خانه خشک‌شده و این خشکی هوا باعث بروز مشکلات دیگر همچون خشک شدن مجاری تنفسی، خون دماغ شدن، ترک خوردن پوست و مانند آن می‌شود. شاید ممکن نباشد که به‌طور کامل خود را از دست آلرژی‌ها در امان نگه‌داریم اما با رعایت کردن نکات بهداشتی می‌توانیم کمتر دچار این مشکل طاقت‌فرسا شویم.
راههای به حداقل رساندن عوامل آلرژی‌زا
برای به حداقل رساندن حساسیت فصلی در زمستان در محیط خانه می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- از یک دستگاه رطوبت ساز استفاده کنید تا خشکی هوا کاهش یابد اما آن‌قدر درجه دستگاه را بالا نبرید که خانه شبیه به جنگل‌های استوایی شود. کرم غبار در رطوبت بیش از ۶۰ درصد با سرعت بسیار زیادی رشد کرده و تکثیر می‌شود. قارچ‌ها نیز در رطوبت بالا بهتر رشد می‌کنند. پیشنهاد می‌شود که رطوبت خانه را بین ۳۰ تا ۵۰ درصد نگهدارید.
- از فرش کردن دیوار به دیوار خانه بپرهیزید. سعی کنید در اطراف قالی‌ها اندکی فضای آزاد وجود داشته باشد، چراکه این مناطق یکی از مکان‌های موردعلاقه عوامل بیماری‌زا میکروبی است.
- سعی کنید به‌صورت مرتب خانه را تمیز کرده، گردگیری و جارو کنید. بهتر است از جاروبرقی‌هایی استفاده کنید که فیلتر هوا داشته باشند.
- بهتر است به‌صورت هفتگی ملحفه‌ها و روتختی‌ها را در آب داغ (حداقل ۵۵ درجه سانتی‌گراد) بشویید. می‌توانید از روبالشتی‌های ضد میکروبی استفاده کنید (این روبالشی‌ها میکروب‌ها را به دام انداخته و اجازه نمی‌دهند که باعث ایجاد مشکلاتی همچون انواع آلرژی‌ها بشوند.)
- برای جلوگیری از شوره سر باید حداقل هفته‌ای یک‌بار حیوانات را حمام ببرید.
- به‌طور مرتب از تهویه هوا استفاده کنید. با استفاده از فیلترهای HEPA ذرات آلرژیک بیشتری از محیط خارج می‌شوند.
برخی ترفندهای دیگر برای کاهش حساسیت فصلی در زمستان
- فرش‌ها را جمع کنید و از کف‌پوش‌های چوبی یا کاشی برای پوشش کف استفاده کنید.
- برای جلوگیری از رشد قارچ در محیط‌های مرطوب مثل سرویس بهداشتی و حمام، با استفاده از آب و محلول پنج درصد سفیدکننده، همه‌جا را ضدعفونی کنید.
- بعد از خوردن غذا، چه خودتان و چه حیوانات خانگی، خرده‌های غذا در آشپزخانه و اتاق‌ها را کاملاً تمیز کنید.
- هرگونه نشتی در لوله‌ها به‌خصوص در حمام، زیرزمین و سقف را برطرف کنید. این نشتی‌ها محیط مرطوب برای رشد قارچ و سایر عوامل حساسیت‌زا را فراهم می‌کنند.
- درزها یا ترک‌هایی که سبب می‌شوند عوامل حساسیت‌زا زمستانی از طریق آن‌ها وارد خانه شوند را بپوشانید.
- اگر امکان نگهداری از حیوان خانگی خود را خارج از منزل دارید، آن‌ها را بیرون نگهدارید. در غیر این صورت، مدت‌زمانی که حیوانات خانگی خود را در خانه نگه می‌دارید محدود کنید؛ یا سعی کنید حداقل رفت‌وآمد را به اتاق‌خواب، نشیمن یا آشپزخانه داشته باشند.
- مصرف داروهای ضد حساسیت، شستشو دهنده‌های بینی و سینوس‌ها کمک بزرگی در کاهش علائم هستند. آن‌ها را پشت گوش نیندازید.
حساسیت فصلی در زمستان با چه داروهایی درمان می‌شود؟
در زیر چند دارو که با استفاده از آن می‌توانید حسایت به وجودآمده در فصل زمستان را به حداقل برسانید معرفی می‌کنیم:
- آنتی‌هیستامین: آنتی‌هیستامین‌ها باعث کاهش عطسه، خارش وآبریزش بینی می‌شوند. آنتی‌هیستامین‌ها، میزان هیستامین موجود در خون را کاهش داده یا تولید آن را متوقف می‌کنند، بنابراین علائم حساسیت زمستانی را متوقف می‌شود. آنتی‌هیستامین‌ها به اشکال مختلفی ازجمله قرص، کپسول، شربت، اسپری بینی و اسپری دهان وجود دارند. برخی از آن‌ها را فقط با نسخه پزشک می‌توانید بخرید ولی بسیاری از آنتی‌هیستامین‌ها را بدون نسخه می‌توانید از داروخانه بخرید.
- دکونژاستنت: دکونژاستنت یا ضد احتقان‌ها، با پاک کردن مخاط، سبب رفع گرفتگی بینی و تورم گلو می‌شوند. معمولاً زمانی که برای درمان حساسیت فصلی در زمستان آنتی‌هیستامین پاسخگو نیست، از دکونژاستنت استفاده می‌کنند. حساسیت سبب تورم بینی می‌شود. دکونژاستنت رگ‌های خونی و بافت‌های متورم بینی و سیستم تنفسی را کوچک می‌کند و میزان علائم حساسیت در فصل زمستان را کاهش می‌دهد؛ اما سبب از بین رفت عطسه یا خارش ناشی از حساسیت نمی‌شوند. دکونژاستنت به‌صورت قرص، شربت، قطره و اسپری بینی وجود دارند.
- ایمونوتراپی: در ایمونوتراپی (قرص‌های زیرزبانی) بدن شما را به‌تدریج در معرض مقدار متفاوتی از موارد حساسیت ساز قرار می‌دهد و سبب افزایش قدرت مقاومت بدن شما به آن نوع ماده حساسیت‌زا می‌شود. این روش نسبت به درمان دارویی، طول درمان بیشتری دارد.
عادات غذایی مناسب برای درمان حساسیت فصلی در زمستان
مسلماً پزشک برای رفع مشکل حاد شما استفاده از دارو را پیشنهاد می‌کند، ولی می‌توانید بعدازآنکه کمی از شرایط اضطراری خارج شدید، توجه بیشتری به تغذیه خود داشته باشید. یکی از روش‌های درمان حساسیت فصلی مصرف مواد خوراکی و میوه‌هایی است که برای کاهش حساسیت فصلی اثرگذار هستند. یک رژیم غذایی سالم علائم حساسیتی را کمتر می‌کند.
مصرف امگا ۳
امگا ۳ یک اسید چرب است و در مواد غذایی مانند ماهی، تخم‌مرغ، گردو، روغن آفتابگردان، تخم کدو، تخم کتان، کنجد و فندق وجود دارد. امگا ۳ به‌اندازه‌ای مفید است که مصرف آن در هر سنی پیشنهاد می‌شود و ازآنجایی‌که دارای خصوصیات ضدالتهابی نیز هست، برای افراد دارای آلرژی فصلی باید به‌طور جدی‌تری مصرف شود. می‌توانید قرص روغن ماهی را هم به‌صورت آزاد ولی به میزان مشخص مصرف کنید.
استفاده از محصولات پروبیوتیک
ماست و برخی دیگر از مواد خوراکی دارای باکتری پروبیوتیک هستند که موجب حفاظت از میکروب یوم روده می‌شود. این ماده ضدالتهاب است و می‌تواند برای درمان حساسیت فصلی در زمستان تأثیر مثبتی داشته باشد.
اجتناب از مصرف میوه‌های آلرژی‌زا
مصرف برخی میوه و مواد غذایی می‌تواند آلرژی‌زا باشد و علائم حساسیتی را تشدید کند. مصرف این خوراکی‌ها موجب خارش گلو و علائمی مانند عطسه و آبریزش بینی می‌شود. حساسیت به مواد خوراکی به این دلیل حاصل می‌شود که پروتئین موجود در آن‌ها مشابه پروتئین موجود در دانه گرده است. افراد حساس به گرده‌افشانی گیاهان، ممکن است به خوراکی‌هایی مانند هویج، مغز آجیل، کرفس و هلو هم علائم نشان بدهند. کسانی که به سبزه و چمن حساسیت نشان می‌دهند، بعد از مصرف گوجه‌فرنگی، خربزه و طالبی، پرتقال و موز دچار علائم آلرژی می‌شوند.
درمان حساسیت فصلی در زمستان با مصرف میوه و سبزیجات
به‌غیراز موارد بروز حساسیت به مواد خوراکی که در نکته قبل اشاره شد، خوردن میوه و سبزی یکی از روش‌های درمان حساسیت فصلی در زمستان به شمار می‌رود و آن‌هم به دلیل آنتی‌اکسیدان و ویتامین سی موجود در آن‌ها است. ویتامین سی درواقع یک آنتی‌هیستامین طبیعی است که به بدن در مبارزه با آلرژن‌ها کمک می‌کند و از بروز علائم بیماری و حساسیت فصلی دور می‌دارد.
مصرف عسل
عسلی برای بدن مفید است که کاملاً طبیعی باشد. در همین عسل طبیعی هم به دلیل حضور زنبور در فرآیند آماده‌سازی، میزان کمی گرده دارد که تا حدی موجب مقاومت بیشتر بدن به دانه گرده می‌شود. البته گرده‌ای که در عسل طبیعی دیده می‌شود، از گل حاصل‌شده و با انواع دانه‌های گرده موجود در درختان و سبزه‌زار که بیشتر افراد به آن‌ها حساسیت نشان می‌دهد، متفاوت است. برای مصرف بیشتر عسل مطمئن شوید که به همان دز پایین از گرده هم حساسیت نشان نمی‌دهید.
مصرف ماست
به‌طورکلی هر ۱۰۰ گرم ماست حاوی ۱۰۰ کیلو کالری، ۳ گرم پروتئین، ۱۲۵ میلی‌گرم کلسیم و بسیاری از ویتامین‌ها است که می‌تواند مواد معدنی موردنیاز بدن را فراهم و تأمین کند. از سویی دیگر، تخمیر ماست برخی از باکتری‌ها را حاوی است که آنزیم پروتئاز را تشکیل می‌دهند که برای روده بسیار مفید است و به سیستم گوارش کمک می‌کند. اسیدلاکتیک در ماست باعث افزایش سرعت روده می‌شود و به غیرفعال کردن مواد شیمیایی مضر کمک می‌کند. به‌طور کل باکتری‌های مفید به تحریک دستگاه گوارش به هضم، افزایش اشتها و افزایش جذب مواد مغذی کمک می‌کند.
ماست بیشتر غنی از Lactobacillus acidophilus است. Lactobacillus acidophilus باکتری‌ها یا قارچ‌های موجود در ماست می‌باشند که برای بدن بسیار مفید هستند و می‌توانند در سیستم دستگاه گوارش و سیستم دفع ادرار بسیار مفید باشند و با این وجود باعث بیماری بدن نمی‌شوند و تنها یک مزیت مثبت در بدن محسوب می‌شوند. از این رو این چیزی است که سیستم ایمنی یا در کل بدن به آن بسیار نیاز دارد؛ بنابراین سعی کنید روزانه به میزان ۱ الی ۲ فنجان ماست استفاده کنید و با اضافه کردن این ماده غذایی پرکاربرد به سفره روزانه خود، میزان آلرژی فصلی در شما کاهش خواهد یافت.
درمان حساسیت فصلی در زمستان با قارچ
قارچ یکی از بهترین درمان‌های خانگی برای درمان آلرژی فصلی در زمستان است. از هزاران سال پیش در ژاپن و چین، اکثر افرادی که در این مناطق سکونت داشتند از قارچ به‌عنوان یک ماده غذایی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان‌کننده خانگی برای اکثر بیماری‌ها ازجمله آلرژی فصلی استفاده می‌کردند؛ بنابراین ارزش غذایی قارچ در درمان بیماری‌ها به مدت هزاران سال است که شناخته‌شده است.
در مصر باستان، از قارچ به‌عنوان یک وعده غذایی کامل یاد می‌کردند و این در حالی بود که در یونان از قارچ برای تقویت سربازانی که به جنگ فرستاده می‌شدند، استفاده می‌شد. رومیان قارچ را به‌عنوان هدیه‌ایی از خداوند خود می‌دانند و به همین دلیل از قارچ فقط در مراسم‌های مهم استفاده می‌کنند. همچنین چینی‌ها از قارچ به‌عنوان یک غذای بهداشتی یاد می‌کنند.
به‌طورکلی زمانی که ما از قارچ استفاده می‌کنیم، قارچ بدن را با کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و ویتامین‌های خاصی نظیر تیامین (B1)، ریبوفلاوین (B2)، نیاسین (B3)، اسید آسکوربیک (ویتامین C) را تأمین می‌کند. قارچ‌ها نیز دارای توانایی افزایش فعالیت سلول‌های T هستند که این سلول‌ها مسئول حمله و از بین بردن سلول‌های آسیب‌دیده (مرده) یا ویروس‌ها هستند. خوردن قارچ به عملکرد سیستم ایمنی بدن شما کمک خواهد کرد و سلامتی شما را تضمین خواهد کرد. قارچ‌ها بسیار مغذی و خوشمزه هستند، بنابراین اگر شما می‌خواهید برای درمان یا پیشگیری از آلرژی‌های فصلی بشتابید، توصیه می‌شود که قارچ را از رژیم غذایی خود حذف نکنید. در ادامه در مورد تفاوت سرماخوردگی با حساسیت صحبت می‌کنیم.
تفاوت سرماخوردگی با حساسیت
علائم سرماخوردگی و حساسیت فصلی زمستان مشابه یکدیگر هستند تا جایی که ممکن است شما فکر کنید سرماخورده‌اید درحالی‌که ممکن است مشکل شما حساسیت فصلی باشد. در این بخش به بیان تفاوت سرماخوردگی با حساسیت می‌پردازیم:
- علائم سرماخوردگی می‌تواند ناشی از انواع ویروس‌ها باشد. افراد از طریق تنفس میکروب یا تماس مستقیم با کسی یا چیزی که دارای این میکروب است آلوده می‌شوند.
- حساسیت شامل واکنش افراطی سیستم ایمنی بدن نسب به پروتئین بی‌ضرری مانند گرده (از گیاهان، علف‌های هرز یا درختان) کپک، حیوانات (برای مثال، بزاق گربه یا شوره سگ) حشرات (برای مثال، کرم، سوسک‌ها یا حشرات گزنده)، غذاها، داروها یا لاتکس است.
- هردوی سرماخوردگی و حساسیت (به‌ویژه رینیت آلرژیک یا تب یونجه) می‌توانند به‌صورت آبریزش، گرفتگی بینی، عطسه کردن، سرفه کردن و خستگی ظاهر شوند.
- سرماخوردگی ممکن است با ترشحات زردرنگ بینی، دردهای عضلانی، گلودرد، چشمان اشک‌آلود و تب نیز همراه باشد.
- حساسیت ممکن است با ترشحات شفاف بینی و اغلب خارش چشم‌ها همراه باشد. هیچ تب یا دردهای عضلانی نباید مشاهده شود.
- از دیگر موارد تفاوت سرماخوردگی با حساسیت می‌توان به این مورد اشاره کرد که سرماخوردگی ممکن است در طول سال رخ بدهد و تا ۱۰ الی ۱۴ روز طول بکشد.
- حساسیت ممکن است فصلی یا سالیانه دردسرساز باشد. برای مثال، یک فرد حساس به گرده برای چند ماه دارای علائم خواهد بود. در مقابل، کسی با حساسیت خرهای خاکی ممکن است در طول سال علائم ابتلا به آن آلرژی را بروز دهد.
تشخیص حساسیت زمستانی توسط پزشک
حال که تفاوت سرماخوردگی با حساسیت را آموختیم باید بدانیم که اگر علائم بیش از یک هفته طول کشید به پزشک مراجعه کنید. پزشک عمومی احتمالاً شما را به متخصص حساسیت ارجاع می‌دهد. پزشک متخصص آلرژی ابتدا در مورد تاریخچه بیماری و علائم بیماری شما پرس‌وجو می‌کند. سپس برای تشخیص نوع حساسیت زمستانی شما تست پوستی انجام دهد. برای این کار کمی از ماده ایجادکننده حساسیت را از طرق خراشیدگی کوچکی به زیر پوستتان تزریق می‌کند. اگر در آن منطقه قرمزی و خارش مشاهده شود یعنی شما به آن ماده حساسیت دارید. برای بعضی از حساسیت‌های زمستانی هم آزمایش خون انجام می‌شود.
خدا نیاره حساسیت فصلی یا حساسیت ارثی
مطلب بسیار عالی و آموزنده ای بود. ممنون از شما