داشتن و حتی تماشای اسب هم لذتی بی‌همتاست. وقار و نجابت این حیوان مثال‌زدنی است، هرچند نگهداری از یک اسب، اصلاً کار ساده‌ای نیست. به اشتراک گذاشتن زندگی و وقت با یک اسب می‌تواند تجربه فوق‌العاده‌ای باشد و از طرفی دیگر به این معنا است که شما مسئولیت مراقبت از اسب را تا زمانی که شما را همراهی می‌کند، پذیرفته‌اید؛ اما این‌همه ماجرا نیست و در این مورد شما نیاز به دانسته‌های بیشتری دارید. در ادامه مطلب با واسط کالا همراه باشید تا برخی از دستورالعمل‌های عمومی برای مراقبت از اسب را برای شما ذکر می‌کنیم.
آنچه در ادامه می‌خوانید
ایجاد یک سرپناه یا اسطبل
اسب‌ها نیاز به دسترسی مداوم به سرپناهی امن، راحت و خشک برای حفاظت آن‌ها از باران، باد و برف دارند. در آب‌وهوای گرم و آفتابی، پناهگاهی که شما عرضه خواهید کرد باید سایه موردنیاز را ارائه دهد. یک ساختمان خوب و یا حداقل مکانی که از سه طرف دیواری داشته باشد تدارک ببینید تا هرگاه اسب شما خواست استراحت کند به آنجا پناه ببرد. از آنجائی كه اسب بيشتر اوقات شبانه‌روز را در اسطبل بسر می‌برد، دقت در محل نگهداری او از مهم‌ترین نکات در مراقبت از اسب است و بايد دارای شرايط زير باشد:
ویژگی یک اصطبل خوب
- دارای فضای كافی بوده تا اسب به‌راحتی در آن گردش كرده و بخوابد و بلند شود.
- آفتاب‌گیر باشد تا هم خود اسب و هم محيط اطراف او در معرض تابش نور خورشيد بوده و در معرض امراض ناشی از عدم تابش نور قرار نگيرد. اسب به‌طور مداوم خود را تخليه می‌کند و محيطی مناسب برای رشد و نمو میکروب‌ها به وجود می‌آورد و ميكروب امراضی از قبيل كزاز در محيط آلوده اسطبلی بدون نور آفتاب، به‌راحتی زندگی می‌کنند.
- حرارت ثابتی داشته باشد.
- ديوارهای آن از مصالحی ساخته‌شده باشد كه در اثر سايش اندام‌های اسب با آن‌ها، او را زخمی نكند.
- آخورها و كف آن قابل شستشو باشد و هرچند روز یک‌بار بخصوص آخورها، تميز شوند. بستر نرم و پوشيده از ساقه‌ی خشک گیاهان يا خاک‌اره باشد تا به‌راحتی قابل حمل‌ونقل بوده و هرچند روز یک‌بار تعويض شوند.
- درب و يا درب‌ها به‌اندازه كافی فضا برای ورود و خروج اسب داشته باشند.
- حصارهای بين اتاقک‌ها طوری تعبيه شوند كه اسب‌ها به‌راحتی يكديگر را ديده و از مصاحبت با يكديگر لذت ببرند.
به خاطر داشته باشید که غریزه اسب، چریدن در مراتع است و نه زندگی در اسطبل! بنابراین اسب‌ها بايد مدتی آزادانه در مرتع، مزرعه و پادوک‌ها رها باشند. گذشته از علف كه غذای طبيعی اسب است، وقت‌گذرانی در محوطه باز به او آرامش می‌دهد.
قبل از آنكه اسب را رها كنيم؛ آنچه را كه بايد در فضای آزاد مدنظر داشت، نكات زير است:
حصار مناسب برای اسب
دو نكته اساسی در رابطه با حصار وجود دارد، اول اينكه به اسب آسيب نرساند و دوم امكان فرار نداشته باشد. حصاری كه به‌درستی تعبيه نشده است، اسب را به مخاطره انداخته، به او آسيب هم می‌زند. هر حصار ناامنی ممكن است باعث شود تا اسب با پريدن از روی آن، شكستن آن يا فشار و پائين كشيدن آن، فرار كند. در مراقبت از اسب، حداقل هفته‌ای یک‌بار حصار را بررسی کنید تا اگر سوراخی و یا راه فراری در آن است، آن را اصلاح کنید. بهترین نوع حصار، حصارهایی هستند كه پایه‌های عمودی و اتصال‌های افقی چوبی دارند. حصار اسب، انواع دیگری نیز دارد که شامل موارد روبرو است: پایه‌های چوبی و سیمی، حصارهای الکتریکی، درختچه، دیوار، حصارهای توری، سیم‌خاردار، دروازه. نکته‌ی دیگر اینکه حصارهای توری، سیم‌خاردار و دروازه جزو حصارهای نامناسب است.
تغذيه اسب
اسب‌ها حیوان‌هایی‌اند که به چِرا می‌روند. خوراک اصلی یک اسب علوفه باکیفیت است که از یونجه تازه یا خشک فراهم‌شده است. یک اسب روزانه ۲ تا 5/2 درصد از وزن بدنش را غذای خشک می‌خورد. گاهی به‌جای علف به آن‌ها دانه‌های غلات که مغذی‌ترند داده می‌شود؛ به‌ویژه اگر اسب جنب‌وجوش زیادی داشته باشد. هنگامی‌که به اسب غلات داده می‌شود، باید همچنان ۵۰ درصد یا بیشتر از خوراک روزانه‌اش علف باشد. معده اسب نسبت به جثه او كوچك بوده و تعدد دفعات غذا به مقدار كم، به او فرصت هضم آسان و راحت‌تر را می‌دهد.
غذا بايد متناسب با كار، سن و وزن اسب بوده و تأمین‌کننده نيازهای رشد و انرژی او باشد. در مراقبت از اسب مهم است که در طول زندگی او حتماً با دامپزشک خود مشورت کنید تا اطمینان حاصل شود که اسب شما از نوع و مقدار غذای ایدئال استفاده می‌کند. غذا بايد حاوی مواد ازت، چربی، مواد هیدروکربن، مواد معدنی و ویتامین‌ها باشد. كه انواع صيفی (يونجه، شبدر، ذرت) غلات (جو، چاودار) و میوه‌ها تأمین‌کننده نيازهای حياتی اسب می‌باشند.
آب تميز و فراوان همواره بايد در دسترس اسب باشد. یک اسب روزانه ۳۸ تا ۴۵ لیتر آب می‌نوشد. آب 60% از وزن بدن را تشكيل می‌دهد و عامل جذب غذاست، 78 تا 82 درصد از خون را تشكيل می‌دهد؛ حرارت بدن را تنظيم و به دفع مواد زائد كمك می‌کند.
تغذیه اسب در مرتع چگونه است؟
اسب‌ها بايد مدتی آزادانه در مرتع ، مزرعه ، پادوک‌ها رها باشند . گذشته از علف كه غذای طبيعی اسب است ، وقت‌گذرانی در محوطه باز به او آرامش می‌دهد . بعضی از اسب‌ها به‌طور دائم آزاد هستند و برخی به‌تناوب ، هفته‌ای يا ماهی را آزادانه سر می‌کنند. اسب‌های درون اسطبلی كه تمام مدت هم زير فشار كار هستند معمولاً تعطيلات خود را در محوطه آزاد می‌گذرانند . مهم نيست اسب چه مدت آزاد باشد ، مهم اين است كه اطمينان داشته باشيم حصار محوطه‌ای كه در آن رهاشده ايمن است.
اسب‌هایی كه در طول فصول سرد در مرتع به سر می‌برند بايد تغذيه اضافی داشته باشند. گله عادت دارد در اطراف دروازه‌ها و هرجائی كه خوراك باشد تجمع كند كه اين خود موردی است برای جنگ‌ودعوا.
نکات مهم ایمنی
- به تعداد اسب‌ها بايد ظروف خوراك تعبيه شود كه بهتر است يك ظرف هم اضافه باشد تا از سرشاخ شدن آن‌ها با يكديگر جلوگيری كند.
- ظروف خوراك هرچه بيشتر از هم فاصله داشته باشند بهتر است.
- بسته‌های علوفه هم تا حد ممكن از یکدیگر دور باشند.
- تعداد بسته‌های علوفه بيشتر از تعداد اسب‌ها باشد.
- هرگز با ظرفی مملو از خوراك ميان گله اسب‌ها نرويد.
- علوفه‌های سمی متنوعی وجود دارند كه خوردنش برای اسب كشنده است و می‌بایست هرگونه گياه سمی در اسرع وقت از مرتع و اطراف حصارها تا آنجا كه ممكن است جمع‌آوری و نابود شود.
- اگر مديريت نگهداری و مراقبت مزرعه، پادوک‌ها و يا مرتع قابل‌قبول باشد، محيطی امن، آرام و ساكت برای آرامش و چرای اسب‌ها آماده کرده‌اید.
برای تکمیل اطلاعات خود راجع به تغذیه اسب به مقاله زیر حتماً سری بزنید:
سُم اسب، نعل اسب و نعل‌بند
سُم اسب از بندهای سرانگشتی که معادل آن در انسان برابر با سرانگشتان می‌شود، آغاز می‌شوند و توسط غضروف و دیگر بافت‌های نرمِ پُرخون احاطه می‌شوند. دیواره خارجی سم از همان ماده‌ای ساخته‌شده است که ناخن انسان را می‌سازد. برای حفاظت از سم در شرایط گوناگون، نعل‌بندان به‌وسیله میخ یا چسب، نعل را به درون سم اسبان فرومی‌برند. سم همواره به رشد خود ادامه می‌دهد و در بیشتر اسب‌های اهلی نیاز به کوتاه شدن در بازه‌های زمانی ۵ تا ۸ هفته‌ای دارد. نعل را می‌توان برابر با کفشی برای اسب دانست.
بدون نعل، سم اسب‌ها از راه رفتن آسیب‌های بزرگ می‌بیند. آسیب‌هایی که گاهی به لنگ شدن اسب‌ها برای همیشه می‌انجامد. شما باید برای مراقبت از اسب به‌صورت روزانه، سنگ، خاک، زباله و … را از سم اسب‌ها پاک‌کنید؛ زیرا وجود آن مواد در سم اسب، باعث ناراحتی او می‌شود. فکر کنید آیا باوجود سنگریزه‌هایی در جوراب و کفشتان چگونه می‌توانید راه بروید؟ کنار اسب خود بایستید و از یک دست برای خم کردن و نگه‌داشتن سم اسب خود استفاده کنید. از قلاب سم استفاده کنید تا هرگونه خرده‌سنگ، چمن یا هر چیز دیگری که در سم اسب خود گیرکرده را بیرون بیاورید. دور از خودتان آن را خراش دهید تا چیزهای گیرکرده در سم به سمت صورت و بدن شما پرتاب نشوند.
بیشتر نعل‌ها از فلز یا پلاستیک ساخته‌شده‌اند و دامپزشک شما تشخیص می‌دهد که چه نوع نعلی، با توجه به کار شما، برای اسب شما مناسب است.
مراقبت از دندان‌های اسب
یک اسب بزرگ‌سال، روی‌هم‌رفته ۱۲ دندان پیش (۶ تا در هر فک) در جلوی دهانش دارد. این دندان‌ها برای گاز گرفتن علف‌ها و دیگر گیاهان کاربرد دارد. ۲۴ دندان دردهان اسب برای جویدن ساخته‌شده‌اند که دندان‌های آسیاب کوچک و دندان‌های آسیاب بزرگ در انتها، پُشت دهان جای گرفته‌اند.
دندان‌های اسب همواره در حال رشدند که با جویدن علف‌ها، ساییده و کوتاه می‌شوند؛ البته گاهی اوقات لازم است که یک دامپزشک عمل‌ترمیم دندان‌ها را انجام دهد. برای مراقبت از اسب خود یک برنامه مراقبت منظم از دندان‌ها تنظیم کنید. یک‌دهان سالم برای سلامتی کلی اسب بسیار مهم است. مراقبت ضعیف از دندان می‌تواند باعث ناتوانی اسب در جویدن مناسب غذا و درنتیجه ایجاد مشکلات سلامتی مانند قولنج، خفگی و کاهش وزن شود. دندان‌های ناهموار همچنین می‌تواند باعث شود غذای جویده شده از دهان اسب شما خارج شود.
آیا می‌دانید چرا ممکن است یک اسب گاز بگیرد؟ خواندن مقاله زیر را از دست ندهید.
واکسیناسیون و کرم‌زدایی اسب
اسب‌ها به مراقبت‌های دامپزشکی به‌طور منظم نیاز دارند. برای مراقبت از اسب، باید اسب شما حداقل یک‌بار در سال، در برابر کزاز و سایر بیماری‌ها واکسینه شود. ازآنجاکه اسب‌ها (به علت چراندن آن‌ها در مراتع) به‌طور مداوم در معرض خطر آلودگی به کرم روده هستند، برای مراقبت از اسب، آن‌ها باید هر شش تا هشت هفته کرم زدایی شوند. تحمل مداوم وزن سنگین این کرم‌ها می‌تواند باعث بیماری جدی و یا مرگ اسب شود، بنابراین درمان به‌موقع و به‌طور منظم برای سلامت اسب شما بسیار مهم است.
پیشنهاد می‌کنیم خواندن مطلب واکسیناسیون اسب را از دست ندهید.
نظافت اسب
هنگام نظافت اسب، به عکس‌العمل او توجه کنید، شاید دوست نداشته باشد برخی از نقاط بدنش را لمس کنید و تنش ایجاد کند و یا به عقب برگردد؛ آن نقطه را رها کنید و به سراغ قسمت دیگری بروید اما حتماً در حین نظافت دوباره به آن نقاط حساس برگردید تا ترسش تمام شود. همچنین شما باید بتوانید هر قسمت از بدن اسب خود را ازنظر درد و زخم بررسی کنید. برای مراقبت از اسب و نظافت او مراحل زیر را طی کنید:
- از یک برس پلاستیکی استفاده کنید تا کثیفی‌ها را از روی پوشش مویی اسب خود جدا کنید. برس را با حرکات دایره‌وار روی بدن اسب خود حرکت دهید. برای پیشگیری از آسیب‌دیدگی پوستِ نواحی لطیف‌تر اسب خود، برس پلاستیکی را بر روی صورت و پاهای او نکشید.
- از یک برس زبر برای زدودن کثیفی‌ها از سطح پوشش مویی اسب خود استفاده کنید. در جهت رویش مو، برس را با حرکات سریع و کوتاه حرکت دهید و هر حرکت را با یک حرکت تکان‌دهنده تمام کنید تا کثیفی‌ها را از پوشش مویی اسب خود بیرون بیاورید. شما باید طوری این کار را انجام دهید که بتوانید هر بار که برس را تکان می‌دهید یک ابر گردوخاک که از پوشش مویی اسب بیرون می‌آید را مشاهده کنید. مطمئن شوید که از حرکات تکان‌دهنده استفاده می‌کنید در غیر این صورت کثیفی روی بدن اسب باقی خواهد ماند و شاید باعث تحریک پوستی شود.
نکات مهم نظافت
- از یک برس بدن استفاده کنید تا موهای اسب خود را نرم کنید. از حرکات طولانی روی پوشش مویی اسب خود استفاده کنید تا موی او را نرم کنید و کثیفی‌های باقی‌مانده روی پوشش مویی‌اش را از بین ببرید. این برس کمک می‌کند تا پوشش مویی اسب زیباتر و درخشان‌تر به نظر برسد.
- از یک شانه‌ی مخصوص یال استفاده کنید تا گره‌خوردگی‌های یال و دم را بازکنید. آرام باشید و گره‌خوردگی‌های اصلی را به‌دقت با استفاده از انگشتان بازکنید تا از کشیده شدن یا شکستن هر تار مویی جلوگیری کنید. شما همچنین می‌توانید از برس زبر هم روی دم‌اسب خود استفاده کنید تا آن را قشنگ‌تر و نرم‌تر کنید. یال و دم‌اسب خود را هرروز برس نکشید وگرنه به طرز تعجب‌برانگیزی نازک می‌شود و سه سال طول خواهد کشید تا دوباره رشد کند.
- در صورت لزوم اسب خود را حمام کنید. اگر اسب خود بیش‌ازحد کثیف به نظر می‌رسد، شما باید یک حمام برای او تدارک ببینید. با آب‌پاشی کردن بدنش با آب گرم شروع کنید تا کثیفی‌های اضافی را بشویید و پوشش مویی او را برای شامپو زدن آماده کنید. سپس، با استفاده از یک برس، شامپو را بر روی پوشش بدنش ماساژ داده و آبکشی کنید. بعدازاینکه با شامپو او را شستید، نرم‌کننده‌ی مو را با استفاده از برس روی پوشش مویی بدنش ماساژ داده و به‌خوبی آبکشی کنید. برای جلوگیری از رفتن شامپو و نرم‌کننده‌ی مو به داخل چشم اسب خود، از یک لیف حمام خیس استفاده کنید تا صورتش را تمیز کنی.
آموزش دادن اسب
آموزش اسب یکی از مهم ترین بخش‌های مراقبت از اسب است، زیرا آموزش نامناسب ضربه‌ی زیادی به اسب وارد می‌کند. برای آموزش دادن اسب ابتدا باید اطمینانش را جلب کنیم تا از ما نترسد. معمولاً کره‌ها و اسب‌های جوان که تجربه‌ای در برقراری ارتباط با انسان ندارند، بسیار هیجان‌زده و ترسوتر از اسب‌های با سنین بالاتر به نظر می‌رسند و به همین دلیل نیز خطرناک‌تر هستند. همواره قبل از آنکه بخواهیم به اسب ناآشنایی نزدیک شویم، ابتدا باید در جلب اطمینان او تلاش کنیم، به این منظور باید به حیوان چنددقیقه‌ای فرصت بدهیم ما را ببیند و کمی از ترس او کاسته شود.
سپس در صورت امکان از جلو به اسب نزدیک شویم، بهتر است اگر اولین باری است که حیوان مذکور با انسان ارتباط پیدا می‌کند، هنگام نزدیک شدن به او مقداری علوفه، هویج، قند و امثال آن را به همراه داشته باشیم و به او بدهیم تا به‌این‌ترتیب به او بفهمانیم که قصد ما از نزدیک شدن به او دوستی است.
ضمن نزدیک شدن ملایم به اسب بهتر است با او حرف بزنید و مرتب اسمش را صدا کنید. نوازش محل‌های در دسترس، آن‌هم به‌آرامی، می‌تواند دوستی بیشتر را حاکم کند.
نکات آموزش اسب
آموزش دادن اسب به او کمک می‌کند تا به شما اعتماد کند، احترام بگذارد و با شما احساس امنیت نماید. برای رهبری کردن اسب به یک افسار و طناب رهبری (به طول دو یا سه متر) نیاز دارید.
برای آموزش دادن به اسب، ایستادن در کنار او، نسبت به ایستادن در جلوی او و یا سوار اسب شدن، امن‌تر و ساده‌تر است. در این شرایط حدود 30 سانتی‌متر با او فاصله داشته باشید و سر طناب را در دست راست خود بگیرید (بدون آنکه آن را دوردست خود بپیچید) و با حفظ کردن فاصله با او قدم بزنید.
بعضی از نژادهای اسب نسبت به دیگر نژادها آرام‌تر هستند و سواری برای بار اول با آن‌ها راحت‌تر است. برای مطالعه در مورد نژادهای محبوب در جهان مقاله زیر را از دست ندهید.
محبوب‌ترین نژادهای اسب در دنیا
خواب
اسب‌ها می‌توانند به‌صورت ایستاده و نشسته بخوابند. آن‌ها به دلیل زندگی در دنیای آزاد به‌طور پیش‌فرض، یاد گرفته‌اند درحالی‌که ایستاده‌اند چگونه به خواب سبک بروند و در حال چرت زدن بر زمین نیفتند.
برخلاف انسان، اسب‌ها در یک ساعت بخصوص و پیوسته به خواب نمی‌روند بلکه در بازه‌های زمانی کوتاه می‌خوابند. یک اسب چهارتا پانزده ساعت در روز می‌تواند ایستاده استراحت کند و از چند دقیقه تا چند ساعت ممکن است نشسته باشد. یک اسب در ۲۴ ساعت شبانه‌روز ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت در خواب باشد و بیشتر به‌صورت بازه‌های کوتاه ۱۵ دقیقه‌ای به خواب برود. به‌صورت میانگین یک اسب خانگی (اهلی) 9/2 ساعت در روز خواب است.
اسب‌ها نیاز دارند که به‌صورت نشسته به خواب روند و حرکت تند چشم در خواب را داشته باشند. آن‌ها هرچند روز یک‌بار باید دست‌کم یک تا دو ساعت به‌صورت نشسته بخوابند.
همیشه به یاد داشته باشید که اسب‌ها به عشق، مراقبت و تعهدی که شما نسبت به آن‌ها دارید وابسته هستند. شما می‌توانید از طریق نظافت، نوازش، سواری، تمرین دادن و درمان، عشق خود را به اسب نشان دهید. یادتان باشد برای مراقبت از اسب باید ۳۶۵ روز سال، در آب‌وهوای خوب و بد نیازهای او را تأمین کرده، تعهد خود را نسبت به او انجام دهید. با مراقبت و حفاظت خوب و صحیح، اسب شما می‌تواند ۳۵ سال یا بیشتر زندگی کند و متقابلاً همراه و دوست وفاداری برای شما باشد.
سخن پایانی
همچنین اگر قصد خریدوفروش اسب موردنظر خود رادارید می‌توانید به سایت یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید و به‌راحتی این کار را انجام دهید.
فهرست منابع:
